مرحله گروهی بیستمین دوره فوتبال قهرمانی زیر ۱۷ سال آسیا در حالی جمعه شب به پایان رسید که تیم ملی کشورمان به عنوان یکی از تیم‌های پرافتخار این رده سنی در گروه چهارم مسابقات با تیم‌های کره شمالی، عمان و تاجیکستان تقابل کرد و در نتیجه‌گیری فاجعه‌آمیز ظاهر شد و با کسب یک امتیاز در رتبه پایانی گروه D قرار گرفت. نوجوانان ملی‌پوش در دوره گذشته مسابقات یعنی رقابت‌های ۲۰۲۳ با حضور در مرحله نیمه نهایی موفق شده بودند جواز حضور در جام جهانی اندونزی را کسب کنند، اما حالا به‌دلیل ناکامی اخیر جایی میان ۴۸ تیم راه‌یافته به جام جهانی ۲۰۲۵ قطر ندارند.
هدایت یکی از بزرگ‌ترین ناکام‌های مرحله گروهی این تورنمنت برعهده عباس چمنیان بود که پیش از این بار‌ها بابت عملکرد شاگردانش در جام جهانی نوجوانان ۲۰۱۷ مورد تمجید قرار گرفته، اما بسیار کم در خصوص نتایج ضعیفش پاسخگو بوده و حالا قطعاً باید جواب مناسب و قانع‌کننده‌ای به فوتبال‌دوستان بدهد. نوجوانان ایرانی تورنمنتی را که میزبانی‌اش برعهده عربستان بود با آمار ۴ گل‌زده، ۷ گل خورده و بدون کلین‌شیت به پایان رساندند که این اتفاق را باید یک رکورد منفی کم‌نظیر در تاریخ فوتبال پایه ایران بر‌شمرد.
بعد از انتخاب حسین عبدی به عنوان سرمربی تیم ملی زیر ۲۰ سال دوباره نیمکت تیم ملی نوجوانان به عباس چمنیان رسید تا او این تیم را برای حضور در مرحله مقدماتی رقابت‌های زیر ۱۷ سال آسیا آماده کند. نوجوانان کشورمان برای صعود به دور نهایی پیروزی‌های ارزشمند ۷ بر یک، ۴ بر ۲ و یک‌گله مقابل هنگ‌کنگ، اردن و سوریه به‌دست آوردند، اما شکست بسیار تلخ ۴ بر یک روبه‌روی کره شمالی را نیز تجربه کردند که باعث شد ایران در رتبه نخست قرار نگیرد و به عنوان یکی از تیم‌های برتر دوم گروه‌های مقدماتی راهی مرحله نهایی شود.
به نظر می‌رسد اگر در روز شکست تلخ روبه‌روی کره شمالی به ناقوس هشدار توجه می‌شد نوجوانان کشورمان برابر عمان کامبک نمی‌خوردند و تاجیکستان نمی‌توانست آنها را ۳ بر یک شکست دهد. همچنین شاگردان چمنیان در دیدار‌های دوستانه نیز عملکرد قابل قبولی نداشتند و مشکلات دفاعی‌شان با تقابل روبه‌روی نوجوانان روسیه، آذربایجان، قزاقستان، تاجیکستان، کویت و اندونزی حل نشد.
تیم ملی نوجوانان شاید در دوره گذشته با حضور در مرحله نیمه نهایی جام ملت‌ها موفق به کسب جواز صعود به جام جهانی شده باشد؛ اما روند پر‌نوسان و سرشار از فراز و نشیب بخش جدایی‌ناپذیر رده‌های پایه کشورمان است. تیم ملی زیر ۱۷ سال پیش از این موفق شده در جام ملت‌های آسیا ۲۰۰۸ با هدایت دوستی‌مهر و حضور ستارگانی مثل کاوه رضایی، پیام صادقیان و اکبر ایمانی قهرمان شود یا در مسابقات ۲۰۱۶ که هدایتش برعهده چمنیان بود در فینال مقابل عراق شکست بخورد و مثل رقابت‌های سال ۲۰۰۰ عنوان نایب‌قهرمانی را به‌دست آورد.
همچنین به‌جز این ۳ عملکرد شایسته، نوجوانان ایرانی ۳ مرتبه حضور در مراحل نیمه نهایی رقابت‌های سال ۲۰۰۴، ۲۰۱۲ و ۲۰۲۳ را تجربه کرده‌اند، اما در تعدادی از ادوار عملکرد ضعیف و غیرقابل قبول نیز از آنها به جا مانده است که البته نباید فراموش کرد در ۲۷ سال اخیر عملکرد شاگردان فعلی چمنیان از حیث ضعف بی‌نظیر بوده و ما دست‌کم در مدت اشاره شده حداقل می‌توانستیم یک برد را به دست‌آوریم.
سرمربی نوجوانان ایران بعد از نایب‌قهرمانی در جام ملت‌های ۲۰۱۶ و صعود به مرحله یک‌چهارم نهایی جام جهانی ۲۰۱۷ روی نیمکت تیم ملی ابقا شد و فوتبال ملی کشورمان با هدایت چمنیان در مسابقات قهرمانی زیر ۱۷ سال ۲۰۱۸ آسیا حضور یافت. سرمربی خراسانی در این رویداد شاگردانی مثل حزباوی و یاسین سلمانی داشت، اما موفق نشد به پشتوانه استعداد‌های این نفرات به موفقیت برسد و با برد پنج‌گله روبه‌روی ویتنام، تساوی بدون گل مقابل هند و شکست ۲ بر صفر روبه‌روی اندونزی و با کسب ۴ امتیاز در مرحله گروهی حذف شد.
در سال ۲۰۱۰ نیز هدایت نوجوانان ایرانی را اکبر محمدی برعهده داشت و بازیکنانی مثل سردار آزمون، میلاد سرلک، سعید آقایی و مهدی مهدی‌پور ابزار‌های در دسترسش بودند، اما مدافع عنوان قهرمانی در همان مرحله گروهی حذف شد. ایران ابتدا موفق شد ۵ بر یک عمان را شکست دهد، اما بعد از شکست ۲ بر صفر روبه‌روی کره شمالی تمرکز مناسبی برای کسب نتیجه‌ای بهتر نسبت به تساوی یک - یک برابر سوریه نداشت.
علاوه بر ادوار بررسی‌شده نوجوانان ایرانی در مسابقات سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۱۴ با شکست مقابل ژاپن و کره شمالی در مرحله یک چهارم نهایی حذف شدند. همچنین دوره ۲۰۲۰ این مسابقات به‌دلیل بیماری کرونا برگزار نشد و در مسابقات سال ۲۰۰۲ نوجوانان کشورمان به‌خاطر تنبیه مسئولان کنفدراسیون فوتبال آسیا نتوانستند در مسابقات حاضر شوند. تیم ملی ایران در حالی موفق شد تورنمنت ۲۰۰۰ را با نایب‌قهرمانی به پایان برساند که چندین بازیکن دارای صغر‌سن در تیمش بود و همین موضوع باعث محرومیت فوتبالی ملی‌مان از رقابت‌های ۲۰۰۲ شد.
عملکرد نوجوانان ایران در رقابت‌های ۲۰۲۵ یادآور ادواری است که پشت یک قهرمانی و دو نایب‌قهرمانی پنهان شده بود و کمتر کسی آنها را به خاطر می‌آورد. تیم ملی زیر ۱۷ سال در دوره ۱۹۹۶ موفق شد برای نخستین بار در مهم‌ترین رویداد قاره کهن حضور یابد و با کشور‌هایی مثل چین، تایلند، هند و بحرین دیدار کند که البته حاصل خوشی به همراه نداشت و فوتبالیست‌های خوش آتیه کشورمان فقط برابر هند با نتیجه ۴ بر یک پیروز شدند و به ترتیب بازی را با نتایج ۲ بر صفر، ۳ بر صفر و ۲ بر یک به کشور‌های چین، تایلند و بحرین واگذار کردند.
فوتبال ملی ایران در سال ۱۹۹۸ مسرور از حضور یک نسل درخشان و تاریخ‌ساز در رده بزرگسالان بود، اما شرایط در رده پایه کاملاً تفاوت داشت و خیلی تلخ بود. در هشتمین دوره جام ملت‌های آسیا نوجوانان ایرانی فقط موفق شدند یک گل به ثمر برسانند و در طول این ضیافت ورزشی ۱۱ مرتبه دروازه‌شان فرو ریخت. قطر و عراق کشور‌هایی بودند که برابر نوجوانان کشورمان ۴ بر صفر پیروز شدند و تایلند و کره شمالی به ترتیب برابر تیم زیر ۱۷ سال ایران به برد ۲ بر یک و یک بر صفر رسیدند.
منبع: فرهیختگان
