همشهری آنلاین، فاطمه عباسی: پشت این قاب، مجموعه‌ای منحصر به فرد و پرماجرا در سکوتی عمیق، روایتگر یک قرن تاریخ معاصر ایران است و در بخشی از این مجموعه بنایی قرار گرفته که هم از جنبه معماری و هم از منظر تاریخی، جزو شاخص‌ترین بناهای تهران محسوب می‌شود: «کاخ مرمر» بنایی که سرنخ بسیاری از وقایع تاریخ معاصر را می‌شود در آن پیدا کرد. هر چند امروز با آثار و اشیایی ارزشمند از دوره‌های مختلف تاریخ ایران و در قالب موزه هنر، روایات متعددی را نقل می‌کند، اما مرور روایت‌ها و ماجراهایی که این بنای چهارگوش سنگی با گنبدی از کاشی‌های فیروزه‌ای در یک قرن گذشته از سر گذرانده، لطف دیگری دارد.
این بنا شاهد وقایع فراوانی بوده از تحصن مصدق و یارانش در کاخ در اعتراض به مداخلات عبدالحسین هژیر، وزیر دربار تا برگزاری انتخابات مجلس شورای ملی، تا آخرین دیدار شاه و مصدق در این بنا که با تجمع اوباش در مقابل در ورودی کاخ همراه شد؛ از مراسم ازدواج شاه با سه همسرش در مقاطع مختلف تاریخ تا تولد فرزندان او در این مجموعه؛ از تصمیم‌گیری‌های کمیته انقلاب در روزهای ملتهب ۵۷تا مصوبات و جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام در سالن گوشوار طبقه اول بنا. اما نشانه‌هایی هم در این بنا از برخی وقایع مانده، جای پای گلوله مسلسل رضا شمس‌آبادی بر گچبری‌های سقف و آینه بلند سرسرای ورودی. رد دودگرفتگی بر نقاشی‌های نفیس طبقه دوم. فرش‌های نفیس و بی‌نظیر کارگاه عمواوغلی مشهد که برخی هنوز بر کف تالارها هستند و برخی در کشاکش تاریخ سرنوشتی نامعلوم پیدا کرده‌اند. آینه‌های هزارتکه تالار آینه که هزاران قصه در دل خود پنهان کرده‌اند و در نهایت آن آسانسور الحاقی مدرن در گوشوار طبقه دوم عمارت که هیچ نسبتی با بنا ندارد. هر کدام روایتی از گوشه‌ای از تاریخ ایران نقل می‌کنند. مرمر، به حق یکی از بناهای شاخص عصر حاضر ایران است، با حافظه‌ای سرشار از اتفاقات تاریخی نقل شده و نشده این سالیان.
سال ۱۳۰۴ شمسی، رضا پهلوی قصد کرد کاخی بسازد تا شکوه هنر و معماری ایران را به رخ بکشد. کاخ مرمر در زیربنایی حدود ۲۸۷۰مترمربع و در دو طبقه، با طراحی لئون تادوسیان یکی از معماران نوگرای ایرانی- ارمنی و با همکاری هنرمندان بزرگ در رشته‌های مختلف هنر ایرانی ازجمله حسین لرزاده، محمدکاظم صنیع خاتم، حسین طاهرزاده بهزاد، محمد قمی، جعفر خان کاشی و استاد حیدرخان بنا شد؛ عمارتی که به صلابت و درخشندگی سنگ‌های مرمرش مشهور است و گنبد باشکوه آن، ظرافت و هنر گنبد مسجد شیخ لطف‌الله را به‌یاد می‌آورد. ساخت این بنا حدود ۱۲ سال طول کشید و در سال ۱۳۱۶به اتمام رسید. کاخ مرمر از سال ۱۳۷۴تا ۱۳۹۴محل استقرار رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و همچنین تشکیل جلسات این مجمع بود. پس از آن از دهم مرداد ۹۷ به بنیاد مستضعفان واگذار شد تا با کاربری موزه به فعالیت خود ادامه دهد. درهای «موزه هنر» پس از جاگذاری ۴۰۰ اثر ایرانی با قدمت هفت‌هزار سال در اسفندماه ۱۳۹۹ به‌صورت مجازی باز شد. در نهایت کاخ مرمر از شهریور ۱۴۰۰ پذیرای علاقه‌مندان شد تا کلکسیونی از هنرهای بی‌بدیل ایرانی به نمایش درآید.
درختان برافراشته، فضای سبز محوطه و حوض پرآب در مقابل عمارت کاخ مرمر نخستین چیزهایی هستند که در بدو ورود به محوطه کاخ نظر را به‌خود جلب می‌کنند. بنا و گنبد کاخ مرمر، چارچوب‌های قهوه‌ای‌رنگ، درو پنجره‌های دورتادور ساختمان و طرح‌های یکسان منبت‌کاری شده روی درهای ورودی نیز بسیار چشمگیر هستند. سنگ‌تراشی‌های زیبا در نمای بیرونی عمارت نیز هنر هخامنشی را یادآوری می‌کنند.
سرسرای اصلی کاخ مجموعه‌ای چشم نواز از هنر کاشیکاری و تذهیب و مقرنس و نقاشی و نگارگری را به نمایش گذاشته و دیوارهای دفتر کار شاه پهلوی و تالار آینه با هنر خاتم‌کاری و آینه‌کاری و تلفیق این دو پوشیده شده است.
گنبد نقطه ثقل کاخ است، کاملا مشابه گنبد شیخ‌لطف‌الله. ۱۶روزنه مشبک فلزی گنبد را احاطه کرده است. از بیرون گل‌های شاه‌عباسی و خط‌های اسلیمی دارد و از داخل رنگ به رنگ است. قسمت مرکزی‌اش ترنجی به رنگ آبی فیروزه‌ای، کناره‌های ترنج‌ها به شمسه منتهی می‌شود و نواره‌های باریکی در اطراف آن است؛ کاشی‌های هفت‌رنگ.
در این موزه زیباترین آثار هنری ایران از دوران عیلامی‌ها تا دوره قاجار و پهلوی به نمایش گذاشته شده و می‌توانید اشیایی مثل سفالینه‌های بسیار قدیمی، جنگ‌افزارها، جواهر و زیورآلات، تندیس و مجسمه، فرش و ترمه و زیباترین تابلوهای نقاشی هنرمندان ایرانی را ببینید.
دیوارهای تالار «رنگ» با بوم‌های بزرگ نقاشی پوشانده شده، گویی نقش‌ها، رنگ‌به‌رنگ جزئی از دیوارند. تالار «نقش» با نقوشی از هنر دوره قاجار مزین شده و تابلوهای جناغی متناسب با معماری بنا و نقاشی قهوه‌خانه‌ای اثر محمد مدبر. «تالار آینه» هم بخش دیگری از کاخ است؛ تلفیقی از هنرهای آینه و خاتم‌کاری و گچبری. تالار «بافته» هم از نفیس‌ترین نمونه‌های بافت پر شده است؛ تبلور دیگری از هنر و همه کارِ دست زنان خانه‌دار زمان قاجار و صفویه. تالار «گذر تاریخ» نمایش منحصربه‌فردترین آثار هخامنشی، اشکانی و ساسانی را در خود دارد و تالارهای «سرمه» و «صناعت» هر کدام از گوشه‌هایی از هنر بی‌بدیل ایران را به معرض دید گذاشته اند؛ همنشینی سرشاخه‌های هنر ایرانی در یک بنای تاریخی.
