همشهری آنلاین: در سال ۲۰۲۳، ۷ فیلم از میان ۲۱ فیلم جشنواره کن را زنان کارگردانی کرده بودند، به‌علاوه برنده نهایی نخل طلای جشنواره ژاستین تریه (که تنها سومین زن است که این جایزه را دریافت می‌کند) بود. امسال ۶ کارگردان زن در جشنواره کن حضور دارند، به‌علاوه افتتاحیه جشنواره که خارج از رقابت است و کارگردانی آن بر عهده یک زن است (فیلم Leave One Day به کارگردانی آملی بونین)، و مدیر جشنواره، تیری فِرمو، قول داده که فیلم‌های بیشتری در روزهای آینده اعلام خواهند شد.
این فیلم‌های زن‌کارگردان شامل ویژگی‌های جدید از کارگردان‌های ثابت جشنواره کن، کلی ریچارت و جولیا دوکورنو، به‌علاوه ماسچا شیلیسکی، هافسیا هرزی، چی هایاکاوا و کارلا سیمون هستند.
در سال‌های اخیر، فیلم‌های کارگردانی‌شده توسط زنان نشان داده‌اند که برخی از بهترین و پر سروصداترین فیلم‌های جشنواره را شامل می‌شوند، مانند فیلم برنده نخل طلای تریه («آناتومی یک سقوط») که جایزه اسکار را هم دریافت کرده، فیلم جذاب (و بله، برنده اسکار) «ماده» از کُرال فارجات، فیلم پر هیجان و برنده نخل طلای دوکورنو («تایتان») و غیره.
همان‌طور که اغلب در داستان‌هایی مانند این باید تکرار شود، هیچ‌کس خواهان رفتار ویژه یا شانس‌های آسان برای زنان نیست، اما مقاومت جشنواره در پذیرش این واقعیت که برخی از هیجان‌انگیزترین (و خوب‌ترین) فیلم‌ها از فیلمسازان زن سرچشمه می‌گیرند، مدت‌هاست که وجود داشته است. فیلم‌هایی مانند آنها که گفتیم تنها می‌توانستند توسط زنان ساخته شوند. پس بله، این فیلم‌ها تنها می‌توانستند توسط زنان ساخته شوند.
آیا این رویه در حال تغییر است؟ آیا موفقیت تریه، فارجات، دوکورنو و دیگران غیر قابل انکار است؟ ما قطعاً اینطور فکر می‌کنیم و فیلم‌های جدید امروز این را ثابت می‌کنند. آیا ممکن است یک برنده نخل طلای زن دیگر در میان باشد؟ در ماه مه خواهیم فهمید.
قطعاً این تغییر مدت زیادی طول کشیده است. به برخی تاریخ‌ها توجه کنید: بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸، تنها سه فیلمساز زن هر سال به رقابت راه پیدا کردند؛ در سال ۲۰۱۹، جشنواره دوباره چهار کارگردان زن را در رقابت قرار داد. (جشنواره در سال ۲۰۲۰ لغو شد. اگرچه مسئولان جشنواره اعلام کردند که کدام فیلم‌ها در صورت برگزاری برنامه‌ریزی شده بودند، اما از عناوین معمول برای این فیلم‌ها استفاده نکردند و هیچ «بخش رقابتی» وجود نداشت.) همان‌طور که پیش‌تر گزارش شده بود، رئیس هیئت داوران رقابت اصلی امسال ژولیت بینوش خواهد بود، که انتخاب نخل طلای جشنواره و دیگر جوایز را همراه با هیئتی داوران که هنوز اعلام نشده است، نظارت خواهد کرد. در انتقالی نادر، بینوش این موقعیت را از زن دیگری، رئیس هیئت داوران سال گذشته، گرتا گرویگ، به عهده می‌گیرد. (تنها بار دیگر این اتفاق افتاد: سوفیا لورن، رئیس هیئت داوران ۱۹۶۶، جانشین اولیویا د هاوی‌لند رئیس هیئت داوران ۱۹۶۵ شد.) جشنواره امسال از ۱۳ تا ۲۴ مه ۲۰۲۵ برگزار خواهد شد.
در ادامه، نگاهی به پنج سال فیلم‌های کارگردانی‌شده توسط زنان در بخش رقابتی داریم.
۲۰۲۵
تعداد فیلم‌ها در بخش رقابتی کارگردانی‌شده یا کارگردانی مشترک توسط زنان: ۶
درصد بخش: در حال حاضر ۳۱.۵۷ (با فیلم‌های بیشتر که به زودی اعلام خواهند شد)
کارگردان‌ها: کلی ریچاردت، جولیا دوکورنو، ماسچا شیلیسکی، هافسیا هرزی، چی هایاکاوا، کارلا سیمون
جوایز جشنواره: هنوز اعلام نشده.
برندگان برجسته خارج از جشنواره: هنوز اعلام نشده.
۲۰۲۴
تعداد فیلم‌ها در بخش رقابتی کارگردانی‌شده یا کارگردانی مشترک توسط زنان: ۴
درصد بخش: ۱۸.۱۸
کارگردان‌ها: پایال کاپادیا، آندریا آرنولد، کُرال فارجات، آگات ریدینگر
جوایز جشنواره: جایزه بزرگ (کاپادیا، همه آنچه ما نور می‌پنداریم)، بهترین فیلمنامه (فارجات، ماده)
دیگر جوایز برجسته: «ماده» فارجات نامزد ۵ اسکار شد (شامل بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه اوریجینال) و ۱ اسکار برد.
۲۰۲۳
تعداد فیلم‌ها در بخش رقابتی کارگردانی‌شده یا کارگردانی مشترک توسط زنان: ۷ (اولین بار در تاریخ، بالاترین رکورد)
درصد بخش: ۳۳.۳
کارگردان‌ها: ژاستین تریه، راماتا-تولای سی، آلیس روارواچر، جسیکا هاوزنر، کائوتر بن هنیا، کاترین کورسینی، کاترین بریات
جوایز جشنواره: نخل طلای تریه (آناتومی یک سقوط)، سومین زن برنده
دیگر جوایز برجسته: «آناتومی یک سقوط» تریه نامزد ۵ اسکار شد (شامل بهترین فیلم و بهترین کارگردانی) و یک اسکار برد (بهترین فیلمنامه اوریجینال).
۲۰۲۲
تعداد فیلم‌ها در بخش رقابتی کارگردانی‌شده یا کارگردانی مشترک توسط زنان: ۵ (اولین بار در تاریخ)
درصد بخش: ۲۳.۸
کارگردان‌ها: کلر دنیس، کلی ریچاردت، والریا برونی تِدِسکی، شارلوت واندرمرش، لئونور سرای
جوایز جشنواره: جایزه بزرگ (دنیس، ستارگان عصرگاهی)، جایزه هیئت داوران (واندرمرش، هشت کوه)
دیگر جوایز برجسته: نمایش از ریچارت جایزه رابرت آلتمن را در جشنواره Indie Spirits برد.
۲۰۲۱
تعداد فیلم‌ها در بخش رقابتی کارگردانی‌شده یا کارگردانی مشترک توسط زنان: ۴
درصد بخش: ۱۶.۶
کارگردان‌ها: ایلدیکو اینی‌دی، میا هانسِن-لوو، کاترین کورسینی، جولیا دوکورنو
جوایز جشنواره: نخل طلای دوکورنو (تایتان)، دومین زن برنده
دیگر جوایز برجسته: فیلمساز «تایتان» دوکورنو نامزد بهترین کارگردانی در جوایز بفتا شد، فیلم همچنین برای ۵ جایزه جشنواره فیلم‌های اروپایی نامزد شد و یک جایزه برد.
