فریدالدین عطار نیشابوری؛ شاعر، داروساز یا چیزی فراتر؟ بررسی کامل زندگینامه و آثار + فیلم

رکنا سه شنبه 26 فروردین 1404 - 09:05
رکنا: زندگینامه فریدالدین عطار نیشابوری، شاعر و عارف بزرگ ایران، خالق آثاری چون منطق‌الطیر و مختارنامه را به بهانه روز ملی عطار در 25 فروردین بخوانید و با زندگی و میراث ارزشمند این استاد ادب و عرفان آشنا شوید.
فریدالدین عطار نیشابوری؛ شاعر، داروساز یا چیزی فراتر؟ بررسی کامل زندگینامه و آثار + فیلم

به گزارش رکنا، فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری ، شاعری برجسته و عارفی نامدار از سرزمین ایران است که آثار ارزشمندی همچون منطق الطیر و مختارنامه را نگاشته است. در تقویم ایران، روز ۲۵ فروردین به گرامیداشت این شاعر و عارف بزرگ اختصاص داده شده است. هرساله مراسم‌های متنوع عطارشناسی در نیشابور برگزار می‌شود. در این بخش به زندگی پر فراز و نشیب این شخصیت برجسته پرداخته‌ایم.
تندیس عطار نیشابوری

عطار نیشابوری؛ شاعری که جاودانه شد

فریدالدین ابو حامد محمد بن ابوبکر ابراهیم بن اسحاق، که در تاریخ ادبیات ایران به عطار نیشابوری مشهور است، از شعرا و عرفای برجسته قرن ششم و هفتم هجری قمری بود. اگرچه در مورد نام پدر وی اختلافاتی وجود دارد، اما گفته می‌شود در کدکن زیارتگاهی به نام «پیر زروند» وجود دارد که برخی آن را مزار پدر عطار می‌دانند.

زمان و مکان ولادت

سال تولد عطار محل بحث مورخان است؛ برخی ۵۱۳ و برخی دیگر ۵۳۷ هجری قمری را سال ولادت او تعیین کرده‌اند. او در منطقه‌ای به نام شادیاخ یا کدکن، از توابع نیشابور، به دنیا آمد و کودکی‌اش همزمان با طغیان غزها بود، شرایطی که درد و رنج فراوانی را در اطرافش جاری ساخت. بعدها پس از فروکش شدن فتنه غز، عطار به تحصیل پرداخت و علوم گسترده‌ای مانند قرآن، طب، حدیث، نجوم و کلام را فرا گرفت.

شغل عطار

شغل اصلی عطار عطاری بود که از پدرش به ارث برده بود. او همچنین به طبابت می‌پرداخت. با این حال، زندگی عطار زمانی دگرگون شد که ماجرایی روح او را متحول کرد.
عطاری

ماجرای تحول روحی عطار

یک روز، درویشی به دکان عطار آمد و درخواست کمک کرد؛ اما عطار از کمک به او خودداری کرد. درویش در میان صحبت‌هایش جمله‌ای گفت که سوالی مهم در دل عطار برانگیخت. پس از مرگ درویش در جلوی چشم عطار، این اتفاق دگرگونی روحی‌ای در او ایجاد کرد و مسیر زندگی‌اش به طور کلی تغییر یافت.

سفرها و محضر استادان

پس از این اتفاق، عطار به ریاضت و مجاهدت با نفس پرداخت. او سفری طولانی داشت و از مکه تا ماوراءالنهر سفر کرد. در این سفرها، او با استادان بزرگی مثل مجدالدین بغدادی دیدار کرد و عمرش را وقف عرفان و دستیابی به دانش معنوی نمود.

هدیه‌ای ارزشمند به مولوی

در سفری که بهاءالدین محمد، پدر مولانا، به عراق داشت، به نیشابور رسید و به دیدار عطار رفت. عطار نسخه‌ای از اسرارنامه را به مولوی خردسال هدیه داد، که بعدها تأثیر زیادی بر زندگی مولوی گذاشت.

آثار جاودانه عطار

عطار در دوران زندگیش به نگارش آثار منظوم و منثور فراوانی پرداخت. برخی از این آثار منظوم عبارتند از غزلیات، قصاید، و رباعیات. آثار منثور او شامل الهی ‌نامه، اسرار ‌نامه، منطق الطیر، مختار‌نامه، و خسرو‌نامه می‌باشد. نثر او بی‌آلایش و شعرهایش گیرایی خاصی داشتند.

عقاید مذهبی عطار

گرچه عطار نیشابوری اشعاری در وصف خلفا و بزرگان اهل سنت سروده است، اما اشعار زیبایی در مدح امام علی (ع)، امام حسن (ع)، و امام حسین (ع) دارد که برخی او را شیعه می‌دانند. بخشی از اشعار او را مشاهده کنید:

امام علی (ع):  خواجهٔ حق پیشوای راستینکوه حلم و باب علم و قطب دین

امام حسن (ع):  نور چشم مصطفی و مرتضیشمع جمع انبیاء و اولیا

امام حسین (ع):  کیست حق را و پیمبر را ولیآن حسن سیرت حسین بن علی

پایان زندگی پرفراز و نشیب عطار

واژه‌های پایانی زندگی عطار نیشابوری، با خون بر دیوار نوشته شد. هنگام حمله مغولان، او کهن‌سال بود و به دست سربازی مغول به شهادت رسید. عطار پیش از شهادت رباعی زیر را به یادگار گذاشت:

در کوی تو رسم سرفرازی این است 

مستان تو را کمینه بازی این است

با این همه رتبه هیچ نتوانم گفت

 شاید که تو را بنده نوازی این است
مقبره عطار نیشابوری

اشعار شاعران برجسته درباره عطار

عطار همواره مورد احترام شاعران دیگر بوده است:

محمود شبستری

مرا از شاعری خود عار نایدکه تا صد قرن چون عطار ناید

اگرچه زین نمط صد عالم اسراربود یک شمه از دکان عطار

صائب تبریزی

خواهد رسید رتبه صائب به مولویگر مولوی به رتبه عطار میرسد

مولانا

عطار روح بود و سنایی دو چشم اوما از پی سنایی و عطار آمدیم

اخبار تاپ حوادث

منبع خبر "رکنا" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.