بارداری دورانی حساس و پیچیده است که در آن سلامت مادر و جنین به شدت به انتخاب‌های دارویی وابسته است. یکی از دغدغه‌های رایج در این دوران، مدیریت علائم آلرژی و حساسیت فصلی است که ممکن است بدون درمان مناسب، کیفیت زندگی مادر را کاهش دهد. مصرف فکسوفنادین در بارداری یکی از پرسش‌هایی است که ذهن بسیاری از مادران باردار را به خود مشغول می‌کند. این دارو که یکی از آنتی‌هیستامین‌های پرکاربرد برای درمان علائمی چون عطسه، آبریزش بینی، و کهیر است، ممکن است با عوارض جانبی یا تداخلات دارویی همراه باشد. بنابراین، آگاهی از میزان ایمنی فکسوفنادین، بررسی عوارض احتمالی و شناخت داروهای جایگزین ایمن‌تر، گامی مهم در مسیر مراقبت دارویی دوران بارداری به‌شمار می‌رود.
بهار، فصلی است که علائم حساسیت در بسیاری از افراد بروز می‌کند. قرمزی و خارش چشم‌ها، عطسه، آبریزش بینی و سایر علائم آلرژی موجب می‌شود تا افراد به سراغ آنتی‌هیستامین‌ها بروند. یکی از رایج‌ترین این داروها، فکسوفنادین است. فکسوفنادین (Fexofenadine) یک آنتی‌هیستامین با اثر طولانی مدت است که برای درمان علائم مختلفی مانند موارد زیر کاربرد دارد:
این دارو در دوزهای ۶۰، ۱۸۰ و ۲۲۰ میلی‌گرمی موجود است. قرص فکسوفنادین از نوع سداتیو نیست؛ به این معنا که برخلاف برخی آنتی‌هیستامین‌ها، موجب خواب آلودگی نمی‌شود.
خانم‌های باردار معمولاً با عوارض بارداری به اندازه کافی درگیر هستند. ابتلا به سرما خوردگی شدید یا حساسیت فصلی، به ویژه در فصل بهار، می‌تواند آن‌ها را وادار به یافتن راهی برای کاهش علائم کند.
سازمان غذا و داروی آمریکا، برای سنجش ایمنی داروها در دوران بارداری، آن‌ها را در دسته‌بندی‌های مشخصی قرار می‌دهد. با این حال، پژوهش‌های کمی روی مصرف داروها در این دوره انجام شده است. مجله FDA Consumer در مقاله‌ای با عنوان بارداری و معضل داروها هشدار می‌دهد که اطلاعات موجود در مورد ایمنی بسیاری از داروها در بارداری کافی نیست.
نکات مهم برای مادران باردار:
فکسوفنادین در دسته‌بندی C داروها قرار دارد. این رده به این معناست که اثرات دارو بر جنین در دوران بارداری هنوز به طور کامل شناخته نشده است. توصیه می‌شود که در صورت امکان، آنتی‌هیستامین‌های دیگری را برای مصرف در دوران بارداری جایگزین کنید.
برخی از عوارض جانبی رایج این دارو عبارت‌اند از:
با توجه به این موارد، در صورتی که باردار هستید یا قصد بارداری دارید، حتماً پیش از مصرف فکسوفنادین یا هر نوع آنتی‌هیستامین دیگر، با پزشک خود مشورت کنید.
از دیگر عوارض این دارو که کمتر رایج هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ممکن است برخی مادران در دوران شیردهی نیز با علائم حساسیت مواجه شوند. در این حالت، پرسش مهمی که مطرح می‌شود این است که آیا فکسوفنادین وارد شیر مادر می‌شود و برای نوزاد خطر دارد؟ اطلاعات کافی و مطمئنی در مورد ترشح فکسوفنادین در شیر مادر وجود ندارد. با توجه به اینکه بیشتر داروها تا حدی وارد شیر می‌شوند و ممکن است برای نوزاد عوارضی ایجاد کنند، توصیه می‌شود برای ادامه مصرف دارو، قطع دارو یا حتی قطع شیردهی، حتماً با پزشک مشورت کنید. در مجموع، می‌توان گفت که تأثیر فکسوفنادین در دوران شیردهی ناشناخته است. در صورت نیاز به مصرف این دارو، تصمیم‌گیری باید حتماً تحت نظر پزشک صورت گیرد.
فکسوفنادین ممکن است با سایر داروهایی که مصرف می‌کنید، واکنش نشان دهد و عوارض جانبی خطرناکی ایجاد کند. به همین دلیل، هنگام تجویز فکسوفنادین باید پزشک را از مصرف همه داروها (از جمله داروهای گیاهی و مکمل‌ها) مطلع سازید.
داروهایی که با فکسوفنادین تداخل دارند:
توصیه:
گاهی می‌توان با تنظیم زمان مصرف داروها، از بروز تداخلات جلوگیری کرد. برای این منظور حتماً با پزشک مشورت کنید.
داروی فکسوفنادین معمولاً دو بار در روز و همراه یا بدون غذا مصرف می‌شود. برای جلوگیری از فراموشی نوبت دارو، توصیه می‌شود آن را هر روز در ساعت مشخصی میل کنید. اگر یک نوبت را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر به زمان نوبت بعدی نزدیک هستید، از مصرف نوبت فراموش‌شده خودداری کنید و طبق برنامه قبلی پیش بروید.
توجه: هرگز نباید مقدار مصرف را دو برابر کنید.
هنگام مصرف فکسوفنادین توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
در این بخش می‌تونی به شرایط یا بیماری‌هایی اشاره کنی که مصرف فکسوفنادین در آن‌ها توصیه نمی‌شه یا باید با احتیاط مصرف بشه. مثلاً:
اگرچه فکسوفنادین برای درمان حساسیت بسیار مؤثر است، اما به‌دلیل قرار گرفتن در رده C دارویی و ناشناخته بودن تأثیرات آن بر جنین، بهتر است در دوران بارداری با احتیاط مصرف شود. پزشکان معمولاً در این دوران، آنتی‌هیستامین‌هایی را پیشنهاد می‌کنند که ایمن‌تر بوده و عوارض جانبی کمتری دارند. در این بخش، به برخی از جایگزین‌های رایج و ایمن‌تر فکسوفنادین در دوران بارداری اشاره خواهیم کرد.
این دارو یکی از آنتی‌هیستامین‌هایی است که در رده B دارویی قرار دارد و معمولاً برای تسکین علائم آلرژی در دوران بارداری توصیه می‌شود. مصرف آن در دوزهای تجویز‌شده، خطر خاصی برای جنین ایجاد نمی‌کند.
سیتریزین نیز از داروهای آنتی‌هیستامین رده B محسوب می‌شود و در بسیاری از مطالعات بی‌خطر بودن آن در دوران بارداری تأیید شده است. معمولاً برای درمان حساسیت‌های فصلی، آبریزش بینی، خارش و کهیر توصیه می‌شود.
این دارو یکی از آنتی‌هیستامین‌های نسل اول است که با وجود ایجاد خواب‌آلودگی، برای کنترل علائم آلرژی در دوران بارداری توسط پزشکان تجویز می‌شود.
نکته مهم:
هرچند این داروها ایمن‌تر از فکسوفنادین در نظر گرفته می‌شوند، اما مصرف هیچ دارویی در دوران بارداری نباید بدون مشورت با پزشک انجام شود. شرایط فردی مادر، حساسیت‌ها و سوابق پزشکی از عواملی هستند که در انتخاب داروی مناسب نقش مهمی دارند.
در دوران بارداری، انتخاب هر دارویی باید با احتیاط کامل و تحت نظر پزشک انجام شود. مصرف فکسوفنادین در بارداری به دلیل قرار گرفتن در رده C دارویی، ممکن است با ریسک‌هایی برای جنین همراه باشد. عوارض جانبی این دارو مانند تهوع، خواب‌آلودگی، یا مشکلات گوارشی، می‌تواند برای برخی از مادران آزاردهنده باشد. همچنین احتمال تداخل فکسوفنادین با داروها یا مکمل‌های دیگر، نیاز به مشورت دقیق با پزشک را دو چندان می‌کند. از این رو، آشنایی با داروهای ایمن‌تر همچون لوراتادین یا سیتریزین، می‌تواند جایگزین مناسبی برای ادامه درمان حساسیت‌ها باشد. در نهایت، اولویت همواره باید بر ایمنی مادر و جنین باشد، و هیچ دارویی نباید بدون تجویز پزشک مصرف شود.
