روزنامه ایران
حدیث حدادی
خبرنگار
عباس علی‌آبادی وزیر نیرو در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران، با اشاره به ورود نیروگاه‌های تجدید پذیر به مدار تولید پیش‌بینی کرده که امسال، برای تأمین برق تابستان بهتری پیش رو باشد.
علی‌آبادی گفت که تاکنون حدود ۵ هزار و ۸۰۰ مگاوات واحد جدید هم رفع محدودیت شده و هم به مدار تولید اضافه شده است. نیروگاه رودبار نیز به مدار تولید پیوسته که خبر خوبی است. می‌توانیم از ظرفیت آبی هم که در حوزه رودخانه کارون داریم، استفاده کنیم.»
وزارت نیرو در راستای کاهش ناترازی تولید و مصرف برق در اوج بار تابستان سال‌جاری 14 مگا پروژه را در نظر گرفته است که این پروژه‌ها شامل احداث نیروگاه‌های حرارتی، انجام بموقع و کامل تعمیرات نیروگاه‌ها، ارتقا و رفع محدودیت واحدهای نیروگاهی موجود، احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر، استفاده از حداکثر تولید برق نیروگاه‌های صنایع و نفت، تأمین سوخت نیروگاه‌های حرارتی و تولید کامل نیروگاه‌های برقابی، توسعه و رفع محدودیت از شبکه‌های برق کشور، هوشمندسازی و نصب کنتورهای هوشمند، مدیریت مصرف و بهینه سازی، توسعه تبادلات برون مرزی برق، جمع‌آوری مراکز غیر مجاز استخراج رمزارز و انشعاب‌های غیرمجاز، استفاده حداکثری از قابلیت‌های شبکه، جلب سرمایه‌گذاری در سمت عرضه و تقاضای برق و تأمین منابع مالی و پیگیری الزامات مورد نیاز است.
براساس آمار اعلامی از سوی وزارت نیرو ظرفیت نامی نیروگاه‌های کشور در مجموع 94 هزار و 633 مگاوات است که 84 درصد یعنی معادل 79 هزار و 842 مگاوات آن مربوط به نیروگاه‌های حرارتی، 12 هزار و 261 مگاوات یعنی 13 درصد نیروگاه‌های برقابی، هزار و 511 مگاوات یعنی 2 درصد نیروگاه‌های تجدیدپذیر و هزارو بیست مگاوات که یک درصد می‌شود مربوط به نیروگاه‌های اتمی است. اما این میزان پاسخگوی نیاز مصرف برق در کشور نیست.
پیش‌بینی‌های وزارت نیرو نشان می‌دهد ناترازی‌های سال‌جاری که از هفته سوم فروردین ماه با دو هزار مگاوات ناترازی آغاز شده است، در هفته 22 (18 تا 24 مردادماه) به اوج خود می‌رسد و مصرف برق به 85 هزار مگاوات خواهد رسید. این زمانی است که 57 هزار مگاوات برق توسط نیروگاه‌های حرارتی تولید می‌شود؛ 8 هزار مگاوات برق دیگر نیز با روش‌های دیگر تأمین خواهد شد و کمبود برق به 20 هزار مگاوات خواهد رسید. در 10 هفته پس از این نیز بحران ناترازی برق با شیب نزولی ادامه خواهد داشت تا آنجا که در هفته 32 با کاهش دما میزان ناترازی به کمتر از 1 هزار مگاوات خواهد رسید.
یکی از مشکلات صنعت برق در ایران همچنان پایین بودن نرخ‌ها برای مصرف کنندگان و مشترکان است. ایران رتبه دوم جهانی پرداخت یارانه انرژی را به خود اختصاص داده و 13 درصد از کل یارانه انرژی جهان در ایران پرداخت می‌شود.
همچنین قیمت برق خانگی در ایران میان 147 کشور جهان در پایین‌ترین سطح قرار دارد؛ به طوری که هر ایرانی برای مصرف هر کیلو وات ساعت برق 0.4 سنت پرداخت می‌کند. در حالی که مشترکان برق در کشورهای دیگر مبالغ قابل توجهی برای برق مصرفی پرداخت می‌کنند.
به طور مثال قیمت برق خانگی در ترکیه 4.8 سنت، عربستان 5.3 سنت، هند 7.7 سنت، ژاپن 22 سنت، ایتالیا46 سنت و… است.
مقایسه حداقل حقوق و دستمزد در کشور و قدرت خرید برق نیز نشان می‌دهد ایرانیان تنها با 1.5 ساعت کار کردن می‌توانند برق مورد نیاز مصرف یکماه خود را تأمین کنند. در حالی که کشورهای دیگر برای مصرف همین میزان برق باید زمان بیشتری بگذارند.
مثلاً مشترکان ترکیه برای پرداخت هزینه برق یک ماه خود باید 3.9 ساعت، عربستان 2.7 ساعت، چین 10 ساعت و… کار کنند.
علاوه بر آن وزارت نیرو می‌گوید قیمت پایین برق در میان مشترکان خانگی موجب شده تا در اماکن مختلفی همچون مطب دندانپزشکی، طلا فروشی، نانوایی، دامداری و… استخراج رمز ارز رونق پیدا کند.
شاخص «شدت انرژی» شاخص کارایی مصرف انرژِی در یک کشور است که نشان می‌دهد برای تولید هزار دلار در اقتصاد چند کیلوگرم انرژی معادل نفت خام مصرف شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد سرانه مصرف انرژی در ایران در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۳۰۰ دلار بوده که تنها یک سوم آن از مصرف کننده دریافت شده و بقیه آن که حدود ۹۰۰ دلار است در قالب یارانه پنهان به مشترکان پرداخت شده است.
به علت همین قیمت پایین انرژی، میزان مصرف برق در کشور روند صعودی دارد به گونه‌ای که در ایران در میان 46 کشور با افزایش 75 درصدی رتبه اول در شدت مصرف بالای انرژی را به خود اختصاص داده است.
نمودارها و بررسی‌ها نشان می‌دهد ایران یکی از بالاترین نرخ‌های مصرف انرژی در دنیا را به خود اختصاص داده است. این امر به علت وجود صنایع انرژی با راندمانی پایین‌تر از متوسط جهانی و بد مصرفی مشترکان خانگی است.
در واقع سرانه مصرف برق خانوارهای ایرانی دو برابر کشورهای اروپایی همچون ترکیه و اسپانیا ثبت شده است. مطالعات نشان می‌دهد میزان قابل توجهی از این مصرف در بخش خانگی برای سیستم سرمایشی در فصول گرم سال و استفاده بیش از اندازه از کولرهای گازی است. چنانکه کولرهای گازی، سالانه ۲۵۰۰ مگاوات به تقاضای برق کشور اضافه می‌کنند.
