به گزارش رکنا، روستای «کُجوم» واقع در شهرستان سرباز، بخش مرکزی استان سیستان و بلوچستان، با طبیعت منحصر به فرد و چشم‌اندازهای زیبا شناخته شده است.
دهیار روستا ی کجوم، فاورق دهانی، در توضیح ویژگی‌های خاص این روستا می‌گوید: «این روستا کاملاً کوهستانی بوده و اطراف آن را کوه‌ها فرا گرفته‌اند. بخش عمده‌ای از منازل قدیمی در نزدیکی همین کوه‌ها ساخته شده‌اند و این خانه‌ها حتی توجه گردشگران را نیز به خود جلب کرده است.»
برای دسترسی به این روستای پر رمز و راز باید از دره‌ای عبور کنید که به گفته دهیار این مسیر، تنها راه ارتباطی میان محیط خارجی و روستا است. فاورق دهانی در این خصوص می‌افزاید: «این مسیر با وجود طبیعت زیبا، چالشی برای اهالی و گردشگران محسوب می‌شود اما برای مردم محلی، عبور از آن امری طبیعی و عادی است.»
یکی از ویژگی‌های خاص روستای کجوم، وجود خانه‌های غارمانند در دل کوه‌هاست. این خانه‌ها که در گذشته محل سکونت اهالی بوده‌اند، طراحی ساده ولی کاربردی دارند؛ با سقف‌های کوتاه و درهایی کوچک.
فاورق دهانی در این خصوص توضیح می‌دهد: «این خانه‌های قدیمی هنوز هم توسط اهالی به عنوان انبار یا طویله مورد استفاده قرار می‌گیرند. به خصوص در زمستان‌های سرد، این مکان‌ها محیطی امن برای نگهداری دام‌ها و ابزارهای کشاورزی هستند.»
یکی دیگر از جذابیت‌های روستای کجوم، سنگ‌نگاره‌های قدیمی آن است. این آثار هنری که قدمتی بیش از ۱۰ هزار سال دارند، تصاویر مختلفی از شکار انسان و حیوانات را زینت‌بخش دیواره‌های کوه کرده‌اند. دهیار روستا بیان می‌کند: «این آثار تاریخی در فهرست ملی نیز به ثبت رسیده و هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.»
دهانی همچنین اشاره می‌کند که این منطقه در گذشته مکانی برای شکار بوده و بعدها تبدیل به زیستگاه انسانی شده است. به دلیل زمین‌های ناهماهنگ، برای احداث خانه‌های جدید باید کوه‌ها تراشیده شوند تا زمین‌های مسطح ایجاد گردد.
بر اساس آمارهای ارائه شده توسط دهیار، روستای کجوم میزبان ۷۹ خانوار با جمعیتی بالغ بر ۳۵۰ نفر است. اهالی در این منطقه کوهستانی با شرایط خاص زندگی خود سازگار شده‌اند.
