امروزه بسیاری از افراد جامعه نگرش مثبتی نسبت به طب سنتی ندارند و بر این باورند که طب سنتی، طبی غیرعلمی و بر پایه هجویاتی بی اساس و خرافات است که با علم رایج روز همخوانی نداشته و فاقد اعتبار است. دلیل این دیدگاه منفی هم این است که یکسری متخصص نمای منتسب به طب سنتی وارد این حوزه شده و با اقتدا به علومی عامیانه و به دور از علم و عقل و منطق در حال فاصله انداختن میان طب سنتی و طب رایج هستند.

ماجرا از چه قرار است؟

امروزه بسیاری از شنیده‌های بی‌اعتباری که منتسب به طب سنتی در اذهان عمومی تزریق می‌شود ریشه در طب فولکلور دارند و اغلب متخصصان و منابع طب سنتی آن‌ها را تایید نمی‌کنند.

فولکلور از دو جزء "فولک" به معنای توده مردم و عامه و "لور" به معنای دانش و مجموعه‌ای از معلومات و دانستنی‌های غیرتخصصی گرفته شده و در کل به معلومات عامیانه، طب فولکلور گفته می‌شود که هیچ مبنای علمی و موثقی ندارد و فقط تجربیات عامه مردم در زمینه‌های مرتبط با سلامتی و بیماری است که به صورت سینه به سینه منتقل شده و اغلب آمیخته با خرافات و باورهای نادرست و فاقد اعتبار است و ابداع کننده و به وجودآورنده و زمان شروع طب فولکلور مشخص نیست.

طب فولکلور چندان بی‌اثر هم نیست

طب فولکلور با طب سنتی ایرانی که بر پایه مزاج و طبیعی‌یات است و برخی از داروها و درمان‌های طب سنتی کارازمایی بالینی و تحقیق و به اثبات رسیده، تفاوت دارد. البته عقیده بر این است که تعدادی از درمان‌های طب فولکلور بی‌اثر و بی‌نتیجه نیست ولی چون موارد خرافی و درمان‌های غلط که ریشه علمی ندارند در آن زیاد است و عوارض آن به خوبی شناخته شده نیست، بهتر است در استفاده از این نوع طب که مستندات علمی مناسبی برای درمان‌ها ندارد احتیاط کرد یا از پزشک متخصص و آگاه به طب سنتی مشورت گرفت.

ردپای مداخلات طب فولکلور در طب قدیم

جالب است بدانید در کتب مرجع طب سنتی ردپای مداخلات افراد غیرمتخصص در حیطه مهم سلامتی نیز به چشم می‌خورد و چه بسا در کتابهای مرجع طب سنتی مشاهده می‌شود که دانشمندان طب سنتی مانند ابن سینا و رازی از افرادی صحبت می‌کنند که مجموعه‌ای از خرافات را با عنوان طب به مردم منتقل کرده و سلامتی مردم را به خطر میاندازند. به نظر می‌رسد مداخلات بی‌اساس افراد غیرمتخصص در حیطه مهم سلامتی به قدمت تاریخ پزشکی است.

نمونه‌هایی از طب فولکلور

برای اثبات برخی از درمان‌های طب فولکلور که با مبانی طب سنتی منافات ندارند نیاز به انجام مطالعات بالینی است. بد نیست بدانید که در برخی منابع به طب فولکلور پزشکی عامیانه نیز گفته می‌شود که از نظر علمی بودن از پزشکی سنتی ایرانی و پزشکی تجربی و پزشکی اسلامی ارزش پایین‌تری دارد.

برای نمونه در منابع طب سنتی نمک دریا مضر دانسته شده اما در طب فولکلور که توسط برخی از متخصص نماهای منتسب به طب سنتی تبلیغ می‌شود یا در خانواده‌ها سینه به سینه منتقل شده، این نمک را برای درمان فشار خون توصیه کرده‌اند! یا از قدیم بر این باور بوده‌اند که اگر زن باردار از میان پای فلان حیوان عبور کند به سلامت وضع حمل خواهد کرد، یا در صورت استفاده از انگشتر یا النگو و یا لیوان‌های مسی، دردهای مفصلی و استخوانی بهبود پیدا می‌کند، یا در صورت مصرف فلان خوراکی سرطان درمان می‌شود! و یا تصورات نادرستی که در مورد واکسن کرونا در برخی اذهان عمومی ایجاد کرده‌ بودند، باورهای نادرست و خرافی است که پایه علمی ندارد و هیچ تحقیق و کارازمایی در مورد آن‌ها نشده، این قبیل موارد در گروه طب فولکلور قرار می‌گیرد.