یگانه ریکا؛ در حالی که پرونده هستهای ایران بار دیگر بر میز گفتوگوهای غیررسمی و غیرمستقیم با آمریکا قرار گرفته، ورود وزیر دفاع عربستان سعودی به تهران نقطه عطفی در روابط تهران–ریاض و نشانهای معنادار در متن تحولات منطقهای است. این سفر، تنها یک دیدار دوجانبه نیست، بلکه بخشی از پازلی بزرگتر در حال شکلگیری است؛ پازلی که هم به نظم امنیتی خاورمیانه مربوط میشود و هم به آینده مذاکرات هستهای.
عربستان سعودی که سالها یکی از منتقدان جدی برنامه هستهای ایران بوده، حالا در جایگاهی متفاوت ایستاده است. سفر یک مقام ارشد نظامی عربستان به تهران را میتوان تلاشی برای کاهش شکافهای امنیتی دیرینه و بازتعریف روابط از تقابل به تعامل دانست. در عین حال، این سفر نشانهای از تلاش ریاض برای نزدیک ماندن به تحولات پیرامون توافق احتمالی جدید یا حتی یک تفاهم موقت میان ایران و غرب است.
برای عربستان، حاشیهنشینی در گفتوگوهای هستهای دیگر قابل قبول نیست. سعودیها نگراناند که هر توافق جدید، بدون درنظر گرفتن منافع منطقهای آنها، توازن امنیتی را به ضررشان تغییر دهد. به همین دلیل، نزدیکی به تهران در این برهه، یک حرکت حسابشده برای اطمینانیابی از روندهای پشتپرده است.
از سوی دیگر، ایران نیز با پذیرش این سطح از تعامل نظامی–سیاسی، در حال فرستادن سیگنالهای مثبت به همسایگان خود است؛ سیگنالی که میگوید تهران میخواهد در سایه فشارهای بینالمللی، به جای تشدید تنش، بر تقویت روابط منطقهای تمرکز کند.
پیام روشن این دیدار آن است که گفتوگو در سطح دفاعی و امنیتی، دیگر نه یک تابو، بلکه ضرورتی راهبردی برای بازیگران اصلی منطقه شده است. دیپلماسی دفاعی، حالا دارد نقش خود را بهعنوان مکمل مذاکرات هستهای بازی میکند؛ در مسیری که شاید بتواند منطقه را از الگوی سنتی تقابل خارج کرده و بهسمت نوعی موازنهی جدید، اما آرامتر سوق دهد.