به گزارش همشهری آنلاین، محمد اصولی - کارشناس آی تی و هوش مصنوعی: چند روز پیش، تفاهم‌نامه‌ای میان صندوق توسعه ملی و معاونت علمی ریاست جمهوری امضا شد که بر اساس آن، قرار است ۱۰۰ میلیون دلار در حوزه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری شود. هرچند این رقم نسبت به اعداد مطرح‌شده در گذشته، مانند ۱۰ یا ۵۰ میلیون دلار، عدد بهتری است، اما در مقایسه با آمریکا، چین، اروپا و حتی کشورهای منطقه مانند عربستان و امارات، سرمایه گذاری صورت گرفته بسیار ناچیز است.

آمریکا سخن از سرمایه گذاری 500 میلیارد دلاری در قالب پروژه «استارگیت» و اروپا سرمایه گذاری 200 میلیارد یورویی در قالب پروژه InvestAI به میان آورده و در چین فقط شرکت علی بابا میخواهد 52 میلیارد دلار در هوش مصنوعی سرمایه گذاری کند. این اعداد و ارقام در کنار ۲۰ میلیارد دلار عربستان سعودی و 50 میلیارد یوروی امارات( در همکاری با فرانسه) نشان از جدیت جامعه جهانی برای کسب جایگاه در این مسابقه بین المللی دارد. همه می‌دانیم که تحقق چشم‌انداز حضور در میان ۱۰ کشور برتر در حوزه هوش مصنوعی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، هم‌افزایی همه نهادهای مؤثر، سرمایه‌گذاری کافی و هدفمند و تدوین نظام‌های قانونی و حکمرانی مناسب است. اما حالا، در حالی که انتظار می‌رفت سازمان ملی هوش مصنوعی با انتشار اساسنامه‌اش، نقشه راهی روشن ارائه دهد، اخبار ضدونقیضی درباره انحلال یا تعلیق فعالیت‌های آن به گوش می‌رسد. از سوی دیگر، مجلس در حال بررسی طرح ساماندهی هوش مصنوعی است، اما هنوز مشخص نیست این طرح چگونه با سند ملی هوش مصنوعی (که خود در هاله‌ای از ابهام است) ارتباط دارد.

در عین حال، به نظر می‌رسد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هنوز جایگاه واقعی خود را نیافته و نمیداند در کجای داستان هوش مصنوعی کشور قرار دارد. سکوی ملی هوش مصنوعی کشور افتتاح می شود ولی در عمل هنوز در دسترس نیست. اگر این کاستی‌های زیرساختی و راهبردی را بگذارید در کنار سرمایه گذاری بسیار پایین، خواهیم دید که ایران روی تردمیل هوش مصنوعی قدم می زند. این در حالیست که هر روز، بلکه هر ساعت اخبار مختلفی از یک تحول جدید، رونمایی از یک محصول نوآورانه یا سرمایه گذاری میلیارد دلاری کشورهای مختلف را شاهد هستیم. در حوزه‌هایی مانند صنعت هسته‌ای، فناوری نانو، برنامه موشکی و صنعت دفاعی، ایران با بهره‌گیری از استراتژی‌های جامع، برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری کلان و قابل توجه به موفقیت‌های چشمگیری رسید. این موفقیت‌ها نتیجه مدیریت یکپارچه، اراده ملی و صرف منابع مالی و انسانی در مسیر توسعه فناوری‌های راهبردی بوده است. اما تفاوت حوزه هوش مصنوعی با آن حوزه ها و بسیاری از حوزه های فناورانه دیگر در این است که سرعت تحولات در هوش مصنوعی بسیار بسیار بالاست و مثلاً اگر در صنعت موشکی لازم بود پس از فراهم بودن همه الزامات، دهه ها زمان بگذرد تا دست برتر داشته باشیم، در فناوریهای نوین و هوش مصنوعی روزانه و بلکه هر ساعت شاهد تحولات جدید هستیم و شاید برای جبران هرروز عقب ماندن در این حوزه باید سالها تلاش کرد و شاید قابل جبران هم نباشد.

عقب‌ماندگی در هوش مصنوعی تنها به معنای از دست دادن فرصت‌های اقتصادی نیست. در آینده‌ای نزدیک، امنیت ملی و سایبری، توان دفاعی، آموزش، مسائل تربیتی و فرهنگ کشورها به هوش مصنوعی گره خواهد خورد. اگر امروز توان ایران در صنعت هسته ای محل مذاکره، گفتگو و بهانه تحریم‌ها و اهرم فشار است به زودی توان کشورها در حوزه هوش مصنوعی جایگزین این موضوع در دنیا خواهد شد و اگر امروز اقدام نکنیم، فردا مجبور خواهیم شد مصرف‌کننده فناوری دیگران باشیم، آن هم با قیمتی گزاف و با محدودیتهای بسیار. حال در شرایطی که تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی بر سر راه سرمایه‌گذاری خارجی بوده و بخش خصوصی قرار دارد، سرعت عمل و اراده ملی باید افزایش یافته و همتی بالاتر داشته باشیم. تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود ایران بتواند در حوزه هوش مصنوعی، نه تنها از عقب‌ماندگی خارج شود، بلکه در آینده‌ای نزدیک، جایگاه مناسبی در این عرصه کسب کند.