محمد آقا قوام نماینده اسبق ایران در صندوق بین‌المللی پول در تحلیل نوسانات اخیر نرخ ارز گفت: این تغییرات بیش از آنکه ریشه در بنیادهای اقتصادی داشته باشد، تحت‌تأثیر عوامل و جو روانی حاکم بر بازار است. نرخ ارز اصولاً تابعی از عوامل مختلف است که یکی از مهم‌ترین این عوامل، مؤلفه‌های روانی و انتظاراتی است که در جامعه شکل می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه جو روانی فعلی ناشی از امیدواری به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات و احتمال رفع تحریم‌ها یا کاهش آن‌هاست، بیان کرد: این انتظارات، چشم‌انداز ورود سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش عرضه ارز را ترسیم می‌کند که طبیعتاً منجر به کاهش قیمت می‌شود.
نماینده اسبق ایران در صندوق بین‌المللی پول افزود: در چنین شرایطی، دارندگان ارز برای جلوگیری از ضرر بیشتر اقدام به فروش می‌کنند و متقاضیان نیز خرید خود را به تعویق می‌اندازند که این کاهش تقاضا و افزایش نسبی عرضه، به پایین آمدن نرخ ارز منجر شده است.
وی با تصریح بر اینکه نوسانات کوتاه‌مدت یک یا دوهفته‌ای یا حتی ماهانه، تأثیر معناداری بر اساس اقتصادی کشور نمی‌گذارد و اثرات پایدار در بلندمدت مشخص می‌شود، تأکید کرد: نباید تمام توجه و برنامه‌ریزی اقتصادی کشور را معطوف به این نوسانات زودگذر کرد، بلکه باید راه اساسی و تقویت بنیان‌های اقتصادی داخلی را دنبال کرد. این رویکرد، هم‌راستا با تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر عدم گره‌زدن مؤلفه‌های اقتصادی به نتیجه مذاکرات است.
آقا قوام در تشریح راهکارهای تقویت اقتصاد داخلی عنوان کرد: باید سیاست‌هایی نظیر سرمایه‌گذاری برای تولید، تقویت کلی تولید ملی، افزایش اشتغال، گسترش روابط اقتصادی با همسایگان در چارچوب قراردادهای دوجانبه و تقویت حضور در پیمان‌های منطقه‌ای و تشکل‌هایی مانند بریکس را بدون معطلی و چشم‌داشت به نتیجه مذاکرات، با جدیت پیش برد.
وی به قراردادهای بلندمدت با چین و روسیه اشاره کرد و گفت: پیگیری و اجرای این قراردادها نباید منوط به نتایج مذاکرات باشد و لازم است این مسیرها به‌موازات دنبال شوند.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی با یادآوری تجربه‌های گذشته اظهار کرد: متأسفانه درگذشته دولت‌ها با مشاهده سیگنال‌های مثبت از سوی غرب، گاهی از ظرفیت‌های همکاری با شرق غافل شدند. به‌عنوان‌مثال درحالی‌که کشور با بحران کرونا و آمار بالای تلفات مواجه بود، تعلل در برقراری ارتباط مؤثر با کشورهایی مانند چین برای تأمین واکسن، نشان‌دهنده نوعی نگاه منتظر به غرب بود، درحالی‌که مسیرهای جایگزین و قابل اتکایی وجود داشت. تجربه برجام نیز باید به‌عنوان درسی برای عدم پیوندزدن همه امور، حتی معیشت مردم، به یک توافق خارجی مدنظر قرار گیرد.
وی با تأکید بر نقش محوری دولت در اجرای سیاست‌های مستقل اقتصادی گفت: دولت به‌عنوان بازیگر اصلی، باید با قاطعیت مسیر تقویت داخلی و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و شرقی را دنبال کند و از تجارب گذشته درس بگیرد تا اعتمادبخش خصوصی نیز جلب شود. بخش خصوصی نیز با مشاهده رویکرد مستقل و باثبات دولت، به سرمایه‌گذاری و فعالیت تشویق خواهد شد.
آقا قوام نقش رسانه‌ها را در این زمینه بسیار حیاتی دانست و اظهار کرد: رسانه‌ها نباید با برجسته‌سازی بیش از حد مذاکرات، این موضوع را به مسئله اصلی کشور تبدیل کنند. طبق فرمایش مقام معظم رهبری، مذاکرات تنها یکی از موضوعات کشور است و نباید سایر مؤلفه‌های پیشرفت اقتصادی تحت‌الشعاع آن قرار گیرد. رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه ملی و روزنامه‌ها، باید از ارسال سیگنال‌های اشتباه به مردم پرهیز کرده و روایت صحیح مبتنی بر لزوم تقویت داخلی و پیگیری مسیرهای مستقل اقتصادی را ترویج دهند.
وی بیان کرد: مردم، نخبگان و فعالان اقتصادی باید به این درک برسند که ایران مسیر پیشرفت خود را فارغ از نتیجه مذاکرات دنبال می‌کند؛ زیرا اتکا به نتیجه مذاکرات باتوجه‌به این عدم قطعیت‌ها، منطقی نیست و باید باقوت، راه تقویت مؤلفه‌های قدرت اقتصادی داخلی که مشخص و قابل‌برنامه‌ریزی هستند، ادامه یابد؛ زیرا گره‌زدن اقتصاد به مذاکرات می‌تواند جنبه منفی داشته باشد.
