نادیا زکالوند: اروپایی‌ها حدود ۴۵هزار سال پیش قدم به اروپا گذاشتند و محققان بر این تصور بودند پوست آنها مدت کوتاهی پس از ورود به این سرزمین برای دریافت ویتامین D بیشتر از نور خورشید روشن شده است، اما یافته‌های جدید حاصل از تحلیل DNA مربوط به نمونه‌های باستانی کشف‌شده از انسان‌ها، خلاف این باور را نشان می‌دهد.
اخیرا تیمی به سرپرستی دکتر گوییدو باربوجانی از دانشگاه فرارا در ایتالیا، ژنوم ۳۴۸ فرد را که بین ۱۷۰۰ تا ۴۵۰۰۰ سال پیش در اروپا زندگی می‌کردند، مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد ۶۳درصد از این افراد پوستی تیره داشتند و تنها پوست ۸درصد از آنها روشن بوده است. باقی افراد هم در طیفی میان این دو قرار داشتند.
این داده‌ها با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته استخراج DNA از دندان‌ها و استخوان‌ها و پیش‌بینی ویژگی‌های ظاهری از طریق نشانگرهای ژنتیکی به دست آمده است.
در این مطالعه، ژنوم باستانی دو فرد، یکی از سیبری با قدمت ۴۵۰۰۰ سال و دیگری از سوئد با قدمت ۹۰۰۰ سال، به‌طور ویژه بررسی شد. این پژوهشگران توانستند با روش احتمال، رنگ پوست، مو و چشم آن دو را حتی با داده‌های محدود ژنتیکی به‌طور دقیق پیش‌بینی کنند.
رنگ تیره پوست در اجداد آفریقایی انسان به‌عنوان پاسخی طبیعی به پرتوهای فرابنفش شدید در آن منطقه توسعه یافته بود. اما با مهاجرت انسان‌ها به عرض‌های جغرافیایی بالاتر همچون اروپا، پوست روشن به مزیتی برای جذب بیشتر ویتامین D تبدیل شد. بااین‌حال، این فرآیند تکاملی پیچیده و کند بود، به‌طوری که حتی در عصر مس و آهن (۵۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال پیش)، نیمی از جمعیت اروپا هنوز پوست تیره داشتند.
نخستین نشانه‌های پوست روشن در دوره میان‌سنگی (۱۴۰۰۰ تا ۴۰۰۰ سال پیش) در مناطقی مثل فرانسه و سوئد دیده شده است. چشمان روشن نیز حتی زودتر از پوست روشن رایج شدند. مهاجرت کشاورزان نوسنگی از آناتولی به اروپا حدود ۱۰۰۰۰ سال پیش، نقش مهمی در گسترش ژن‌های پوست روشن داشت.
از سوی دیگر، رنگ مو تا مدت‌ها در اروپا تیره بود و موهای بلوند و قرمز تنها از دوره نوسنگی و عصر برنز در میان اروپایی‌ها ظاهر شد. نکته جالب اینکه نئاندرتال‌ها، که با انسان‌ها هم‌زیستی داشتند، در مواردی دارای پوست روشن‌تر بودند، اما بررسی‌های ژنتیکی نشان داده که ژن‌های پوست روشن، از آنها به انسان‌های امروزی منتقل نشده است.
افرادی مانند «اوتزی»، مرد یخی ۵۳۰۰ ساله اهل آلپ و «مرد چدار» ۱۰۰۰۰ ساله بریتانیایی، هر دو پوست تیره داشته‌اند.
اوتزی از اروپایی‌های امروزی تیره‌تر بود. مرد چدار هم با پوست تیره و چشمان آبی، نماینده ظاهر رایج اروپایی‌های اولیه محسوب می‌شود.
منبع:
