پروانه کُبره: سرعت رشد بورس از 23فروردین به‌قدری بالا بوده که فعالان اقتصادی گمان نمی‌کردند شاخص کل در 8 روز معاملاتی حدود 11درصد بازدهی را ثبت کند. کسب بازدهی مذکور در مقایسه با رشد ناامیدکننده 23درصدی بورس در سال 1403 به‌روشنی نشان می‌دهد که بازار سهام تغییرات مهمی را پیش روی خود دارد. استمرار روند صعودی بورس در روزهای اخیر مسیر ورود پول قدرتمند به تالار سهام را هموار کرده است.
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد جریان ورود پول سهامداران خرد و حقیقی به بازار سهام به چهارمین روز متوالی رسیده است. تحلیلگران اقتصادی می‌گویند به نتیجه رسیدن مذاکرات ایران و آمریکا و دستیابی به توافقات اولیه می‌تواند بخشی از تنش‌های مهم بازارها را کاهش دهد. با توجه به اینکه نرخ ارز متغیری کلیدی در اقتصاد و عاملی مهم در روند بازارهاست، فراز و فرود قیمتی آن سرنوشت همه بازارها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
بعد از انجام دو دور از مذاکرات و شنبه‌هایی پرخبر، شاهد تحولات مختلف داخلی و خارجی و تلاش‌های دیپلماتیک برای کاهش تنش‌های بین‌المللی و تقویت نسبی موقعیت ایران در عرصه جهانی بودیم که مشخص‌ترین اثر آن را در بازتاب سریع بازارهای داخلی و رضایتمندی اهالی بازار سهام مشاهده کردیم. اهمیت این امر در آن است که پیش‌تر، فضایی آکنده از تردید، ترس، بی‌اعتمادی و ابهام بر فضای کلی ماجرا سایه افکنده بود.
با توجه به تحولات اخیر می‌توان دریافت که بورس تهران تا این لحظه ذی‌نفع بزرگ پیشرفت گفت‌وگوهای سیاسی ایران و آمریکا بوده است. ورود پول 9هزار میلیارد تومانی به گردونه معاملات بورس تهران در 4 روز حاکی از همین امر است. اظهارات کارشناسی بر یک موضوع مهم تاکید می‌کند: ورود پول علاوه بر اینکه رغبت سرمایه‌گذاران در سمت تقاضا را به رخ می‌کشد، سیگنال مهمی در راستای بهبود وضعیت بازار سهام مخابره می‌کند.
از سوی دیگر، با توجه به اینکه رونق بازار سهام متاثر از فروکش کردن ریسک‌های سیاسی رقم خورده است، برخی تحلیلگران بر حرکت محتاطانه بورس طی روزهای آینده تاکید می‌کنند. این گروه از تحلیلگران با اشاره به بازدهی بیش از 13درصدی بورس در فروردین‌ماه می‌گویند سناریوی بازگشت احتیاط به جریان دادوستدهای سهامی محتمل خواهد بود. اگرچه فضای کلی از دید کارشناسان در حال حاضر مثبت ارزیابی می‌شود، اما تداوم این روند نیازمند پایداری وضعیت متغیرهای اثرگذار، به‌ویژه اخبار مخابره‌شده از سوی سیاست خارجی کشور، است. با این پشتوانه شاید بتوان کف جدیدی برای شاخص کل به تصویر کشید.
تکنیکالیست‌ها می‌گویند شاخص کل بورس در شرایط فعلی کف جدیدی در محدوده سه‌میلیون‌واحدی تشکیل داده است که می‌تواند با توجه به تلطیف فضای متغیرهای اثرگذار مطمئن عمل کند. این سطح به‌عنوان یک حمایت قوی شناخته می‌شود و انتظار می‌رود بازار از این نقطه به سمت اهداف بالاتر که محدوده ۳میلیون و ۲۵۰هزار واحدی است، حرکت کند. چشم‌انداز صعودی که فعالان حرفه‌ای بازار ترسیم می‌کنند، در صورت تداوم اخبار مثبت از فضای سیاسی کشور و ثبات رفتار نرخ دلار آزاد قابل‌تحقق است.
با این وجود گروهی از کارشناسان با یادآوری ماحصل رشدهای شارپی در سال‌های گذشته یک موضوع مهم را مطرح می‌کنند. تجربه سال‌های 98 و 99 به‌وضوح نشان می‌دهد رشدهای پرشتاب بدون پشتوانه قوی بنیادی، می‌تواند زمینه‌ساز اصلاح عمیق در بازار شود. با وجود عبور موفقیت‌آمیز شاخص از مرز 3میلیون واحد در کلیت بازار سهام، هنوز نمادهایی وجود دارند که قیمت آنها پایین‌تر از قله مرداد 99 بورس تهران است. بنابراین در مقطع کنونی «متغیر انتظار» نقش کلیدی در رفتار معامله‌گران ایفا کند.
همه فعالان اقتصادی در انتظار تعیین‌تکلیف مذاکرات و تثبیت شرایط اقتصادی و مشخص شدن سکاندار وزارت اقتصاد هستند. این امر به نوبه خود از بازگشت تردید به سناریوی صعود قدرتمند حکایت می‌کند. معامله‌گران بورسی نیز با در نظر گرفتن این مهم در روزهای رونق بازار سهام بیشتر به سمت نمادهای بزرگ اشتیاق نشان دادند. بازدهی کمتر شاخص هموزن بر این موضوع تاکید می‌کند.
احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، ضمن اشاره به صفوف خرید در روزهای اخیر، معتقد است؛ که رشد برخی از گروه‌ها همچون بانکی‌ها متاثر از متغیرهای سیاسی رخ داده که کلیت بازار را با خود همراه کرده است. البته سهام کوچک هم بازار را همراهی کردند. اهالی بازار سهام دریافتند گزینه نظامی از میز مذاکرات فعلا حذف شده است. به همین دلیل سهام کوچک با بنیه قوی نیز در روزهای آینده می‌توانند وارد مدار رشد شوند.
یکی از مهم‌ترین اتفاقات روز دوشنبه ورود ارزش معاملات خرد به سطح 20هزار میلیارد تومان بود. روند این روزهای بازار سهام حاکی از آن است که توجه سرمایه‌گذاران نه‌‌تنها به نمادهای شاخص‌ساز، بلکه به سهم‌های کوچک‌تر و متوسط نیز معطوف شده است. این موضوع در رشد ارزش معاملات خرد و تحرکات مثبت گروه‌های متنوع بورسی به‌‌خوبی قابل مشاهده است. علاوه بر آن، بعد از هر رشد 10درصدی، سیو سود در کمین معاملات خواهد بود. افزایش عرضه‌ها در جریان دادوستدهای روز دوشنبه از همین امر نشات می‌گیرد. بازار سهام زمانی که دلار توافقی به سطح 69هزار تومان رسید، انتظار می‌رفت گام بلندی برای صعود بردارد؛ با‌این‌حال این اتفاق رخ نداد.
پیشروی ریسک‌های سیاسی در اسفند 1403 مهم‌ترین عامل توقف بورس با وجود رشد دلار توافقی بود. اکنون با کمرنگ شدن ریسک مذکور از فضای معاملات تالار شیشه‌ای، بورس فرصت صعود و بازسازی را بازیافته است. با توجه به نزدیک بودن به فصل مجامع و مدل تقسیم سود شرکت‌ها، شرایط برای رشد شاخص تا سطوح بالای 3میلیون و 600هزار واحد تا تیرماه فراهم است. شرط ورود دماسنج اصلی بازار به این سطوح، ثبات وضعیت مولفه‌های اثرگذار به‌خصوص سیاست خارجی کشور است. به گفته این کارشناس، رشد شاخص تا سطوح بالای 3میلیون و 600هزار واحد از دو مسیر عبور خواهد کرد. عبور دلار توافقی از کانال 70هزارتومان نقش مهمی در این فرآیند ایفا می‌کند. همچنین کاهش نرخ سود اخزا به 25درصد می‌تواند خیال سرمایه‌گذاران برای ورود به بازار سهام را تا حدود زیادی آسوده کند.
بازار متناسب با این دو متغیر قطعا راه سختی برای صعود نخواهد داشت. اما موضوع مهم دیگری که نباید از کنار آن به‌سادگی گذشت، این است که بخشی از پول واردشده به سهام، از خروج سرمایه از صندوق‌های درآمد ثابت به دست آمده و بعید به نظر می‌رسد پول قدرتمندی از بازارهای موازی وارد تالار سهام شده باشد. مضاف بر آن، با رشد 2درصدی طلای‌جهانی در روز گذشته و قرار گرفتن دلار در نقاط ارزنده، گزینه ورود پول از ابطال صندوق‌های طلا تا حدودی محتمل نخواهد بود.
با توجه به این موارد تضعیف ورود پول به معاملات سهام طی روزهای آینده بسیار ملموس خواهد بود. در همین مسیر ارزش معاملات ممکن است از 20هزار میلیارد تومان به سطح 12هزار میلیارد تومان کاهش یابد؛ اتفاقی که رشد سریع بازار را مورد هدف قرار خواهد داد. روند تعادلی بازار سناریویی جدی است که مورد تایید اکثر تحلیلگران در مقطع کنونی است.
