دیدن یا شنیدن خمیازه کشیدن کسی می‌تواند شما را به خمیازه کشیدن وادار کند. این پدیده محدود به انسان‌ها نیست و برخی از حیوانات نیز «خمیازه مسری» را تجربه می‌کنند.
به گزارش ایسنا، دکتر «چارلز سوئیت» (Charles Sweet) روانپزشک و مشاور پزشکی در موسسه «Linear Health» گفت: سلول‌های مغزی به نام «نورون‌های آینه‌ای» (Mirror neurons) ممکن است در خمیازه مسری نقش داشته باشند. نورون‌های آینه‌ای به اعمالی که در دیگران مشاهده می‌کنیم، واکنش می‌دهند.
«نورون‌های آینه‌ای» نورون‌هایی هستند که هنگامی که جانور، عملی را مشاهده می‌کند که توسط دیگری انجام می‌شود، تحریک می‌شود و آن عمل را انجام می‌دهد. بدین‌گونه این نورون‌ها شبیه به آینه، رفتار‌های دیگری را تقلید می‌کند.
«سوئیت» گفت: وقتی کسی را در حال خمیازه کشیدن می‌بینید، این نورون‌ها فعال می‌شوند. این مکانیزم عصبی ممکن است توضیح دهد که چرا خمیازه کشیدن به راحتی در گروه‌های اجتماعی افراد سرایت می‌کند.
این تحقیقات همچنین نشان داده است که افراد در مواجهه با خمیازه آشنایان و غریبه‌ها، بیشتر احتمال دارد که با دیدن خمیازه آشنایان خمیازه بکشند. «اندرو گالوپ» (Andrew Gallup) استاد زیست‌شناسی رفتاری در «دانشگاه جانز هاپکینز» (Johns Hopkins)، گفت: این الگو که موسوم به «سوگیری شناختی» (familiarity bias) است، احتمالاً ناشی از «سوگیری در توجه» (attentional bias) است.
دلیل وی این است که افراد به طور طبیعی به افراد درون حلقه‌های اجتماعی خود توجه بیشتری می‌کنند. «سوگیری شناختی» به مجموعه‌ای از الگو‌های رفتاری و شناختی اطلاق می‌شود که بر ادراک، قضاوت و تصمیم‌گیری افراد تأثیر می‌گذارد.
«سوگیری در توجه» گونه‌ای از «سوگیری‌های شناختی» است که فرد به صورت غیر ارادی توجه ویژه‌ای به یک محرک خاص یا یک نشانه حسی داشته باشد. «گالوپ» گفت: یک فرضیه این است که خمیازه مسری برای افزایش تشخیص تهدید در گروه‌ها فرگشت (تکامل) یافته است.
«گالوپ» و همکارانش در مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۷ دریافتند که خمیازه کشیدن به خنک شدن مغز کمک می‌کند. «گالوپ» این فرضیه را مطرح کرد که این اثر خنک‌کننده ممکن است هوشیاری و بازده پردازش ذهنی را در فرد بهبود ببخشد.
این تیم گفت که اگر خمیازه کشیدن در یک گروه سرایت کند، می‌تواند به افزایش آگاهی گروه جهت تشخیص تهدید کمک کند.
تحقیقات جدیدتر «گالوپ» روی انسان‌ها نشان داده است که تنها دیدن خمیازه دیگران می‌تواند توانایی فرد را در تشخیص تهدید‌ها بهبود ببخشد و این موضوع، فرضیه مبنی بر افزایش سطح هوشیاری افراد در یک گروه از طریق خمیازه مسری را بیشتر تأیید می‌کند.
فرضیه دیگر این است که خمیازه مسری برای همگام نگهداشتن گروه‌ها فرگشت یافته است. خمیازه‌ها از یک «چرخه شبانه‌روزی» (circadian rhythm) طبیعی پیروی می‌کنند و اغلب نشان‌دهنده انتقال بین فعالیت‌ها هستند.
«گالوپ» ادامه داد: بنابراین، وقتی خمیازه در یک گروه سرایت می‌کند، ممکن است به هماهنگ کردن الگو‌های فعالیت و رفتاری افراد کمک کند.
این فرضیه حاصل از یک مطالعه جدید روی شیر‌های وحشی آفریقایی (Panthera leo) است. محققان خمیازه‌های ۱۹ شیر را در دو گروه اجتماعی مشاهده کردند و ارتباط بین سرایت خمیازه و تغییرات یکسان در رفتار افراد را ردیابی کردند. نتایج آنها قابل توجه بود.
شیر‌هایی که خمیازه شیر دیگری را دیده بودند، ۱۱ برابر بیشتر احتمال داشت حرکات شیری را که اول خمیازه کشیده بود، تقلید کنند.
همه به یک اندازه مستعد خمیازه کشیدن مسری نیستند. در مطالعات کنترل‌شده، تقریباً ۴۰ تا ۶۰ درصد از داوطلبان در واکنش به تماشای خمیازه کشیدن فرد دیگری خمیازه کشیدند.
مطالعات متعددی انجام شده است، اما یافته‌ها متناقض بوده‌اند. «گالوپ» می‌گوید: برخی از مطالعات ارتباطات پیش‌بینی‌شده‌ای را یافته‌اند، در حالی که برخی دیگر چنین ارتباطی را نشان نمی‌دهند.
وی افزود: اگرچه تحقیقات اولیه ما نشان می‌داد که کودکان مبتلا به اوتیسم کمتر از کودکان غیر اوتیسمی به طور مسری خمیازه می‌کشند، اما در دنباله مطالعه قبلی متوجه شدیم که وقتی به شرکت‌کنندگان صریحاً دستور داده شد که روی محرک خمیازه تمرکز کنند، این تفاوت از بین رفت.
وی تأکید کرد که توجه نیز نقش کلیدی در سرایت خمیازه دارد.
یکی از یافته‌های ثابت، ارتباط منفی بین خمیازه مسری و «روان‌آزاری» (psychopathy) است. «گالوپ» می‌گوید: افرادی که در سنجش علائم روان‌آزاری امتیاز بالاتری کسب می‌کنند، کمتر مستعد خمیازه مسری هستند.
اختلال شخصیتی «روان‌آزاری» دارای علائمی مانند خودخواهی، دستکاری روانی افراد و سنگدلی است.
«سوئیت» می‌گوید: در نهایت، خمیازه مسری ارتباط کمتری با خستگی دارد و بیشتر مربوط به ارتباطات افراد است. این روش بی سر و صدای مغز شما برای همگام شدن با افراد در اطراف شماست.
