در این مقاله همچنین بر اهمیت و کاربرد جدول زمانی رشد مغز جنین و سایر اندام‌هایش تاکید می‌کنیم تا بهتر درباره این سفر بیولوژیکی معجزه‌آسا آشنا شوید.
فرآیند ساخت مغز، منظم و پیچیده است و توسط ژن‌هایی که مجموعه‌ای از فرآیندهای بیولوژیکی را تنظیم می‌کنند به حرکت در می‌آید. اولین علامت هر چیزی شبیه به مغز و نخاع در ماه اول بارداری مشاهده می‌شود، یعنی زمانی که جنین انسان به سختی بین 6 تا 7 میلی‌متر طول دارد.
سپس مولکول‌های محرک رشد، شروع به توسعه نواحی تخصصی می‌کنند و دو نیمکره قشر مغز تشکیل می‌شوند. هنگامی که ساختارهای اساسی مغز ایجاد شد، آن‌ها با سلول‌هایی پر می‌شوند که به آن «نوروژنز» می‌گویند که به معنای تولد نورون‌ها است. این نورون‌های جدید در نواحی تخصصی در اعماق مغز متولد می‌شوند. سپس، با هدایت نشانه‌های مولکولی، به موقعیت‌های نهایی خود در مغز بالغ مهاجرت می‌کنند.
در بدو تولد، بیشتر نورون‌ها به وجود آمده‌اند، اما مغز تنها ۲۵ درصد وزن مغز بزرگسالان را تشکیل می‌دهد که به این دلیل است که سلول‌های پشتیبان مغز (گلیا) به تازگی در حال ظهور هستند. سلول‌های گلیا که تعداد آن‌ها از نورون‌ها بیشتر است، فعالیت‌های مختلفی مانند حفظ هموستاز و حمایت از ارتباطات عصبی را انجام می‌دهند که برای عملکرد و سلامت مناسب مغز حیاتی هستند.
تا دو سالگی، مغز کودک به 80 درصد اندازه اصلی خود می‌رسد. از این زمان، نورون‌ها و گلیا با هم کار می‌کنند تا سیناپس‌ها و مدارهای تازه ایجاد شده را اصلاح کنند و این فرآیند تا نوجوانی ادامه می‌یابد.
مغز در حدود سن 14 سالگی کامل در نظر گرفته می‌شود، اما مدارهای مغز تا اوایل بزرگسالی به سیم‌کشی مجدد ادامه می‌دهند.
یک اسپرم، تخمک را بارور می‌کند و چیزی به نام «زیگوت» را تشکیل می‌دهد.
در این زمان، لوله عصبی بسته شده است و ساختارهای اولیه مغز و نخاع در حال شکل‌گیری هستند. طول جنین حدود 6-7 میلی‌متر است و اولین نورون‌های آن تولید می‌شود.
ویژگی‌های صورت شروع به ظاهر شدن می‌کنند و بخش‌های مغز به رشد خود ادامه می‌دهند.
نیمکره‌های مغز رشد می‌کنند و تا هفته 28 رشد سریع مغز اتفاق می‌افتد.
نورون‌ها با سرعتی در حدود 15 میلیون در ساعت در عمق مغز متولد می‌شوند و سپس با هدایت سیگنال‌های مولکولی به موقعیت‌های نهایی خود مهاجرت می‌کنند. از آنجا، نورون‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند و شبکه‌هایی را تشکیل می‌دهند.
روند شگفت‌انگیز رشد مغز جنین فقط چند هفته پس از لقاح آغاز می‌شود. کارکردهای شناختی مانند آگاهی، ادراک، قضاوت، زبان و توانایی‌های حل مسئله، همگی نتیجه مستقیم پیشرفت پیچیده رشد مغز جنین هستند.
سفر رشد مغز جنین؛ یک فرآیند پیچیده است. مثلا در حدود هفته 25 بارداری، قشر مغز، بخشی از مغز که مسئول تفکر، درک، تولید و درک زبان است، شروع به ایجاد چین و چروک‌های مشخصه خود می‌کند. این چین و چروک‌ها به «تاخوردگی قشری» معروف است و اجازه می‌دهد تا نورون‌های بیشتری در فضای محدود جمجمه قرار بگیرند. در نتیجه، این دوره برای ایجاد پایه‌های هوش و شخصیت نوزاد بسیار مهم است.
| زمان | رشد مغز جنین |
| روز صفر | تشکیل زیگوت |
| 35روز پس از لقاح | تشکیل لوله عصبی و ساختار اولیه مغز |
| هفته ششم | بسته شدن لوله عصبی و تقسیم مغز به 5بخش |
| هفته هفتم تا هشتم | ظهور ویژگی‌های صورت و رشد مغز |
| هفته نهم | رشد سریع نیمکره‌های مغز |
| 100روز پس از لقاح | تولد نورون‌ها |
| 9ماه پس از لقاح | تشکیل اغلب نورون‌ها |
علاوه بر درک رشد مغز جنین، درک کلی رشد جنین نیز کلیدی است. سفر رشد جنین یک فرآیند پیچیده است که در طول تقریبا 9 ماه یا 40 هفته پس از اولین روز آخرین قاعدگی زن شروع می‌شود. این دوره به طور معمول به سه مرحله تقسیم و به عنوان سه ماهه بارداری شناخته می‌شود. هر سه ماهه بارداری، نقاط عطف رشدی مشخصی را نشان می‌دهد که راه را برای رشد و بلوغ کودک هموار می‌کند.
اصطلاح جنین که از زبان لاتین به معنای «فرزند» گرفته شده است، به مرحله رشد انسان از هفته نهم بارداری تا زمان تولد و پس از مرحله جنینی اشاره دارد. در طول این مدت، جنین تحت رشد و دگرگونی فوق‌العاده‌ای قرار می‌گیرد که شامل شکل‌گیری قلب، مغز و سایر اندام‌های اصلی تا رشد ویژگی‌های فیزیکی مانند انگشتان دست، انگشتان پا و موها است.
رشد مغز جنین از حدود 35 روز پس از لقاح آغاز و در این زمان، مغز و نخاع تشکیل می‌شوند. رشد مغز جنین تا پایان سه ماهه سوم بارداری ادامه می‌یابد. مغز در هنگام تولد تقریبا یک‌چهارم اندازه مغز یک بزرگسال است و پس از 9 ماه، دوره رشد عظیم مغز آغاز می‌شود. در سن 2 سالگی، مغز حدود 80 درصد اندازه مغز بزرگسالان است. در 14 سالگی، مغز کامل می‌شود، اما مدارهای مغز تا اوایل بزرگسالی به سیم‌کشی مجدد خود ادامه می‌دهند.
