«تابناک با تو» - سردرد‌های بی‌دلیل، مشکلات گوارشی یا گرفتگی عضلات، اغلب با بیماری‌های روانی در ارتباط هستند. به‌عبارتی، مشکلات روانی می‌توانند به شکل درد‌های جسمی بروز یابند. برای مثال، درد‌های مزمن ممکن است ریشه‌ای روان‌شناختی داشته باشند و با سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، اضطراب یا افسردگی مرتبط باشند.

سلامت روان، درست مانند سلامت جسم، بخش حیاتی از سلامت کلی انسان است و هماهنگی میان این دو اهمیت زیادی دارد. توجه به علائم هشداردهنده‌ی وخامت سلامت روان می‌تواند به پیشگیری از آسیب‌های احتمالی کمک کند.

علائم و نشانه‌های مشکلات روانی اغلب ظریف و پنهان هستند و ممکن است به‌طور ناگهانی و غافل‌گیرکننده ظاهر شوند. گرچه نشانه‌هایی مانند افسردگی، اضطراب یا احساس خستگی علائم شناخته‌شده‌تری هستند، برخی نشانه‌های کمتر مشهود نیز می‌توانند حاکی از وجود مشکل باشند. اما نکته‌ی امیدوارکننده این است که هرچه این علائم زودتر شناسایی شوند، امکان دریافت کمک و درمان مؤثرتر خواهد بود.
 
دکتر «نیکیل نایار»، روان‌پزشک بیمارستان شاردا در نویدا، برخی از نشانه‌های نادیده‌گرفته‌شده‌ی وخامت سلامت روان را برای ما شرح داده است. در ادامه با این علائم آشنا می‌شوید:

۱. بروز علائم جسمی بدون دلیل مشخص

سردرد‌های بی‌دلیل، مشکلات گوارشی یا گرفتگی عضلات، اغلب با بیماری‌های روانی در ارتباط هستند. به‌عبارتی، مشکلات روانی می‌توانند به شکل درد‌های جسمی بروز یابند. برای مثال، درد‌های مزمن ممکن است ریشه‌ای روان‌شناختی داشته باشند و با سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، اضطراب یا افسردگی مرتبط باشند.

۲. تغییر در الگوی خواب

نه بی‌خوابی و نه خواب بیش‌از‌حد، بلکه تغییرات جزئی در الگوی خواب می‌توانند زنگ خطر باشند. برای مثال، ممکن است شب‌ها به‌دفعات از خواب بیدار شوید، خواب‌های عجیب و زنده ببینید یا احساس کنید نمی‌توانید بی‌حرکت بمانید. دکتر نایار توضیح می‌دهد که چنین نشانه‌هایی ممکن است بیانگر اختلال در تعادل روانی یا استرس پنهان باشند.

۳. از دست دادن ناگهانی علاقه به سرگرمی‌ها

دکتر نایار می‌گوید از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که پیش‌تر لذت‌بخش بوده‌اند، لزوماً به‌معنای افسردگی نیست. این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از فرسودگی روانی (burnout) یا اختلالات اضطرابی باشد. حتی اگر این تغییر به‌آهستگی اتفاق بیفتد، بهتر است بررسی شود که چرا آن شور و اشتیاق از بین رفته است.

۴. تحریک‌پذیری یا عصبانیت بیش‌از‌حد

اگر مرتب احساس خشم یا تحریک‌پذیری دارید، با نزدیکان‌تان تند برخورد می‌کنید یا نسبت به مسائل جزئی به‌شدت واکنش نشان می‌دهید، این رفتار‌ها می‌توانند نشانه‌ی اختلالات احساسی باشند. تحریک‌پذیری مزمن اغلب پیش‌زمینه‌ای برای اضطراب، استرس یا اختلالات خلقی است.

۵. تغییر در عادات غذایی

تغییر ناگهانی در اشتها، چه به‌شکل پرخوری و چه بی‌اشتهایی، از نشانه‌های رایج مشکلات روانی است. برای مثال، خوردن بیش‌از‌حد غذا‌های تسکین‌دهنده یا بی‌میلی به غذا خوردن ممکن است به نیاز‌های عاطفی و نه گرسنگی واقعی مربوط باشد.

۶. کناره‌گیری از روابط اجتماعی

گرچه دوری از جمع یکی از نشانه‌های شناخته‌شده‌ی افسردگی است، اما حتی رفتار‌هایی مانند پاسخ ندادن به تماس‌ها یا لغو مکرر برنامه‌ها نیز می‌توانند حاکی از وجود مشکل روانی باشند. دکتر نایار توضیح می‌دهد که باید بین «نیاز به تنهایی» و «دوری کردن از دیگران» تفاوت قائل شد، چرا که معنای این دو رفتار یکسان نیست.

۷. دشواری در تمرکز

ناتوانی در تمرکز، فراموشی مکرر یا سختی در یادآوری اطلاعات می‌تواند از نشانه‌های اضطراب، افسردگی یا حتی شروع فرسودگی روانی باشد. باید توجه داشت که اختلالات روانی می‌توانند عملکرد‌های شناختی را تحت‌تأثیر قرار دهند، حتی اگر خود فرد به‌طور کامل متوجه این تغییرات نباشد.
چه باید کرد؟

دکتر نایار توصیه می‌کند که اگر این ویژگی‌ها را در خود یا اطرافیان‌تان مشاهده کردید، آنها را نادیده نگیرید. چند راهکار اولیه شامل موارد زیر است:

• احساسات‌تان را با یک دوست صمیمی، یکی از اعضای خانواده یا روان‌درمانگر در میان بگذارید.
• از متخصصان سلامت روان دارای مجوز کمک بگیرید تا شما را به‌درستی تشخیص دهند و درمان کنند.
• در فعالیت‌های آرام‌بخش و بازسازنده‌ی روان مانند ورزش، مدیتیشن یا نوشتن در دفتر خاطرات شرکت کنید.
• مطالعه درباره‌ی بیماری‌های روانی می‌تواند به شما در تشخیص زودهنگام علائم کمک کرده و باعث شود باور‌های نادرست کنار گذاشته شوند.

سخن پایانی

سلامت روانی همان‌قدر مهم است که سلامت جسمانی اهمیت دارد و باید بین این دو نوع سلامت، هماهنگی وجود داشته باشد. با توجه و دقت به نشانه‌های وخامت روان، می‌توان اقدامات پیشگیرانه‌ی مؤثری انجام داد و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد.

منبع: فرارو