وسترن دیجیتال با همکاری مایکروسافت، طرحی برای بازیافت هارد دیسک‌ها راه‌اندازی کرده است. این برنامه که با نام «برنامه پیشرفته بازیافت و بازیابی مواد کمیاب زمین» راه‌اندازی شده، به‌دنبال حل یک مشکل دیرینه در صنعت فناوری است: از دست رفتن عناصر کمیاب ارزشمند و حجم قابل توجهی زباله الکترونیکی.
اگرچه درایوهای حالت جامد (SSD) به استاندارد رایانه‌های شخصی تبدیل شده‌اند، اما هارد دیسک‌های مکانیکی همچنان ستون فقرات مراکز داده در سراسر جهان محسوب می‌شوند. هنگامی که این درایوها بازنشسته می‌شوند، اغلب برای حفظ امنیت داده‌ها خرد می‌شوند و اجزای آنها، از آلومینیوم و فولاد گرفته تا آهنرباهای کمیاب زمین، معمولاً از محل‌های دفن زباله سر در می‌آورند.
هزینه زیست‌محیطی این موضوع با این واقعیت تشدید می‌شود که استخراج عناصر کمیاب جدید مانند دیسپروزیم، نئودیمیم و پرازئودیمیم پرهزینه بوده و انتشار قابل توجهی از گازهای گلخانه‌ای را به‌دنبال دارد. علاوه‌براین، چین که بر تولید جهانی مواد کمیاب زمین تسلط دارد، اخیراً محدودیت‌های صادراتی را بر چندین ماده کلیدی اعمال کرده است که زنجیره تأمین شرکت‌های فناوری ایالات متحده را تهدید می‌کند.
برنامه وسترن دیجیتال با هدف بازیابی مواد حیاتی در داخل آمریکا طراحی شده است. این فرایند با جمع‌آوری درایوهای غیرقابل‌استفاده از مراکز داده مایکروسافت در ایالات متحده آغاز می‌شود، سپس توسط شرکت دیگری خرد و دسته‌بندی می‌شوند. آهنرباها و فولاد استخراج‌شده به CMR ارسال می‌شوند، جایی که فناوری بازیافت و تجزیه بدون اسید، عناصر کمیاب زمین را بازیابی می‌کند. این فرایند برپایه نمک مس به‌طور انتخابی اکسیدهای کمیاب زمین را با خلوص قابل توجه (تا ۹۹.۵ درصد) استخراج می‌کند و در عین حال از برخی مواد شیمیایی که می‌توانند به مواد کمیاب و سایر فلزات ارزشمند مانند آلومینیوم آسیب برسانند، اجتناب می‌کند.
این برنامه آزمایشی تاکنون حدود ۲۱ هزار کیلوگرم هارد دیسک، SSD و محفظه‌های نصب قطعات را از محل‌های دفن زباله یا تأسیسات بازیافت کم‌بازده‌تر به‌دست آورده است. به گفته وسترن دیجیتال، این فرایند بیش از ۹۰ درصد از عناصر کمیاب زمین و حدود ۸۰ درصد از کل مواد خردشده را براساس جرم بازیابی کرده است.
مزایای زیست‌محیطی این طرح قابل توجه است. تجزیه و تحلیلی که در سایت وسترن دیجیتال به آن اشاره شده است، تخمین می‌زند که فرایند جدید ۹۵ درصد کمتر از روش‌های سنتی استخراج و پالایش، گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کند. با حفظ کل فرایند بازیابی عناصر کمیاب زمین در داخل ایالات متحده، این ابتکار همچنین انتشار ناشی از حمل‌ونقل را کاهش داده و انعطاف‌پذیری زنجیره تأمین این کشور را تقویت می‌کند.
مایکروسافت که محموله اولیه درایوها را برای این برنامه فراهم کرده است، این اقدام را گامی مهم به سوی اقتصاد چرخشی یا دورانی پایدارتر در صنعت فناوری می‌داند. «چاک گراهام»، معاون ارشد بخش منابع ابری، زنجیره تأمین، پایداری و امنیت مایکروسافت، گفت:
«هارد دیسک‌ها برای زیرساخت مراکز داده ما حیاتی هستند و پیشبرد یک زنجیره تأمین چرخشی، تمرکز اصلی مایکروسافت است. این برنامه آزمایشی نشان داده است که مدیریت پایدار و از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه برای هارد دیسک‌ها در پایان عمر آنها امکان‌پذیر است.»
فناوری پشت این فرایند بازیافت در ابتدا در مرکز نوآوری مواد حیاتی در آزمایشگاه ملی ایمز توسعه یافته و در مدت تنها ۸ سال از آزمایشگاه به مرحله نمایش رسیده است.
به گزارش Financial times، در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۳ هزار مرکز داده با ۷۰ میلیون سرور در جهان وجود داشته است که هر کدام دارای چندین هارد دیسک هستند که معمولاً فقط ۳ تا ۵ سال عمر می‌کنند. در همین حال، پیش‌بینی می‌شود زباله‌های الکترونیکی جهانی تا سال ۲۰۳۰ به ۷۵ میلیون تن برسد. این ابتکار می‌تواند گام مهمی در کاهش این حجم عظیم از زباله‌ها و حفظ منابع ارزشمند باشد.
