وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دیدار با اعضای کمیسیون صنایع مجلس، به تشریح اقدامات و دستاوردها و همچنین اولویتهای وزارت متبوعش پرداخته و تسهیل دسترسی به سکوهای خارجی، افزایش کاربران پنجره خدمات دولت هوشمند به ۶۲ میلیون کاربر، پیشرفت شبکه ملی اطلاعات از ۵۹ به حدود ۷۰ درصد، برگزاری رویداد راهبردی ایران کریدور ۲۰۲۵ و رشد ۱۱ درصدی ترافیک مرسولات پستی را بخشی از دستاوردهای وزارت ارتباطات اعلام کرده است.
بیایید به این دستاوردها نگاهی بیندازیم.
دولت چهاردهم با شعار محوری رفع فیلترینگ به میدان تبلیغات انتخاباتی آمد. اما پس از گذشت ده ماه از فعالیت، تنها موفق به رفع فیلتر از دو پلتفرم واتساپ و گوگلپلی شده و دهها سکوی پرمخاطب و مهم دیگر مانند ایکس (توییتر)، تلگرام، اینستاگرام، یوتیوب، توییچ و پینترست همچنان مسدودند. وزیر ارتباطات وعده داده که امسال نیز رفع فیلترینگ پیگیری میشود. سال گذشته اعلام شد که سند سیاستهای مربوط به رفع فیلترینگ در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده است. اما از آنجا که ما (رسانهها و مردم) در مواردی که به زندگی و کسبوکارمان مربوط میشود، همچنان نامحرم به حساب میآییم، هنوز نه مفاد آن مصوبه منتشر شده و نه وزارت ارتباطات و دولت برنامهها یا حداقل اولویتهای خود را برای رفع فیلتر اعلام عمومی نکردهاند.
دو مورد از دستاوردهای ذکر شده از سوی وزیر ارتباطات، رشد ۱۱ درصدی ترافیک پستی و افزایش کاربران پنجره دولت هوشمند به ۶۲ میلیون کاربر بوده است. اما به نظر میرسد که این اعداد و درصدها، بیشتر نشان دهنده مسیری طبیعی هستند که در هر حال باید طی شود.
واقعیت این است که حداقل در دو دهه گذشته، شکلگیری دولت الکترونیک و سپس دولت هوشمند همواره مورد تاکید دولتیها بوده و آمارسازیهای بسیاری در این خصوص شده است. در عین حال ما مردم ایران، همچنان برای هر کار کوچکی، ناگزیر از مراجعه، ارائه کپی هزار و یک سند و مدرک و سر و کله زدن با کارکنان دستگاههای خدماتی و انتظار کشیدن برای اتصال مجدد سیستمهای هوشمندی هستیم که هر وقت کارمندان حوصله کار نداشته باشند، آنها هم با هوشمندی تمام قطع میشوند. در این سالها، دستگاههای دولتی به هر بهانهای، سامانهای جدید طراحی کردهاند و حالا با چنان تورمی در سامانهها مواجهیم که حتی که حتی علاءالدین رفیعزاده، رئیس سازمان امور اداری و استخدامی به این «بیماری سامانهسازی» در دولت اذعان میکند و میگوید: «مطابق آمار و روی کاغذ ۷۰ درصد خدمات دستگاهها در کشور الکترونیکی شده است اما آنچه مردم حس میکنند کمتر از ۱۰ درصد است.» او میافزاید: «ما هزینه زیادی کردهایم اما این سامانهها در عمل کار نمیکنند؛ چون دسترسی و اتصال بین آنها برقرار نیست.»
از سوی دیگر، افزایش تعداد کاربران ابرسامانهای مانند «پنجره دولت هوشمند» یا رشد ترافیک پستی، جز ارائه آمار نتیجه و فایدهای ندارد و دستاورد محسوب نمیشود. با «رشد طبیعی» خدمات الکترونیکی و الزامی شدن مراجعه به پایگاه دولت هوشمند و همچنین در نتیجه افزایش اتکای مردم به خدمات اینترنتی شرکتهای خصوصی و لزوم ارسال و تحویل کالاها، طبیعی است که آمارهای کاربری پنجره دولت هوشمند و ترافیک پستی هم رشد کند. اینها اتفاقاتی نیست که انتظارش را نداشته باشیم یا حتی دستاورد قلمدادش کنیم، بلکه مسیری است که لاجرم پیموده میشود. هرچند که اهمیت آن را همه درک میکنیم.
میشود همینطور ادامه داد و سایر دستاوردهای وزارت ارتباطات و دولت را هم بررسی کرد. مثلاً میتوان پرسید رویداد ایران کریدور ۲۰۲۵ چه دستاورد ملموسی برای صنعت ارتباطات داشته است؟ توسعه شبکه ملی اطلاعات از ۵۹ به ۷۰ درصد با چه شاخصهایی سنجیده شده و به صورت عملی، کدام کار مردم را راه انداخته است؟ یا اینکه صادرات ۵۰ میلیون یورویی چه بوده، حاصل کار کدام شرکتها در بخش خصوصی بوده و نقش دولت و وزارت ارتباطات تا چه میزان در این صادرات محسوس بوده است؟
از سوی دیگر، در شرایطی که وزیر ارتباطات از «رضایتمندی مردم» به عنوان معیار عملکرد سخن میگوید، بررسیها و تحلیلها نشان میدهد نارضایتی از کیفیت اینترنت، قیمتگذاری نامتناسب خدمات ارتباطی و محدودیتهای دسترسی به پلتفرمهای جهانی همچنان پابرجاست.
واقعیت این است که سید ستار هاشمی، یکی از موجهترین شخصیتهایی است که در طول سالهای گذشته بر صندلی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نشسته است و از شما چه پنهان، برای ما، موجه بودن هاشمی به ویژه بعد از دوره وزیری مانند عیسی زارعپور بیشتر به چشم میآید. اما انتظار داریم وقتی وزیری داریم که سابقه مدیریت موثر در وزارت ارتباطات و بدنه بخش و همچنین تحصیلات عالی مرتبط دارد، شاهد فعالیتهایی موثر در جهت نیازها و خواستههای مردم باشیم؛ نه اینکه وعدهها روی هم انبار شود و در عوض به سبک دولتهای تاریخ گذشته، «دستاوردسازی» از اقدامات حداقلی در دستور کار قرار بگیرد.