به گزارش همشهری‌آنلاین، پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ و امضای سند فشار حداکثری هم‌زمان با درخواست مذاکره، ریچارد نفیو و آرین طباطبایی در مقاله‌ای پیشنهاداتی به ترامپ برای مقابله با ایران ارائه کردند. در این مقاله، بحث‌های مختلفی در موضوع برنامه هسته‌ای به میان آمده که یکی از آن‌ها، نقش احتمالی چین در طرح ترامپ علیه ایران است.
نفیو و طباطبایی که از چهره‌های آمریکایی متخصص در حوزه ایران هستند، معتقدند: «فشار واقعی تحریم‌ها نیازمند گفت‌وگوی جدی با چین درباره خرید نفت از ایران، باهدف همکاری در کاهش خرید یا محدود کردن دسترسی ایران به عواید حاصل از فروش نفت است.»
به‌عبارتی‌دیگر، آن‌ها می‌گویند که اگر چین به خرید نفت از ایران ادامه دهد، فشار تحریم‌ها آن‌گونه که باید اثر نخواهد داشت و لازمه این اثرگذاری، موافقت چین با توقف خرید نفت از ایران است.
اما آمریکا به‌خوبی می‌داند که چین به‌سادگی حاضر به این کار نیست. از همین رو، در ادامه مقاله به ترامپ پیشنهاد دادند: «توقف خرید نفت ایران توسط چین مهم است. یکی از راه‌های تشویق چین برای این کار، تاکید بر ماهیت مخاطره‌آمیز هسته‌ای ایران برای تأمین انرژی از خاورمیانه است. ایالات‌متحده می‌تواند با افزایش تهدید نظامی علیه برنامه هسته‌ای و زیرساخت‌های نفتی ایران، این موضوع را ایجاد کند. چین به‌خوبی می‌داند که حمله به زیرساخت نفتی ایران، باعث حمله او به زیرساخت نفتی سایر کشورهای منطقه می‌شود و درنتیجه، تأمین انرژی چین را دچار مشکل می‌کند. این ریسک می‌تواند چین را تشویق به همکاری نماید.»
بر اساس این اظهارات، اگر چین در فشارهای تحریمی با آمریکا همکاری نکند، ایران به دلیل باز بودن پنجره فروش نفت، می‌تواند در مذاکرات به خواسته‌های حداکثری آمریکا تن ندهد و ایالات‌متحده در این سناریو ممکن است از ابزار نظامی استفاده نماید.
آمریکایی‌ها واکنش ایران را این‌گونه پیش‌بینی می‌کنند که در صورت هرگونه حمله، تمام منابع انرژی نفتی منطقه توسط ایران مورد هدف قرار می‌گیرد و بحرانی جهانی رقم می‌خورد. این موضوع از ابزارهای مهم بازدارندگی ایران به شمار می‌رود. پیشنهاد به ترامپ این است که چین را با این سناریو تحت‌فشار قرار دهد تا حاضر شود از ایران نفت نخرد.
واکنش چین چگونه بود؟
اقدامات تحریمی اخیر آمریکا نشان می‌دهد که ترامپ به دنبال مهار خرید نفت ایران توسط چین است. وزارت خزانه‌داری آمریکا پالایشگاه‌های چینی به نام «تی‌پات» را به بهانه خرید نفت از ایران تحریم کرد.
وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که این اقدامات، فشار بر واردکنندگان چینی نفت ایران را افزایش خواهد داد و در راستای تلاش ترامپ برای به صفر رساندن صادرات نفت است.
به گزارش دویچه‌وله، «چین بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران به شمار می‌رود و تحریم‌های آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسد. پکن و تهران یک سیستم تجاری راه‌اندازی کرده‌اند که عمدتاً متکی بر شبکه‌ای از واسطه‌هاست تا به این ترتیب از سیستم مالی دلار و توجه نظارت نهادهای آمریکایی دور بمانند.»
بر اساس آمارها در پایان فروردین 1404، چین نه‌تنها از خرید نفت ایران خودداری نکرد؛ بلکه صادرات نفت ایران به بیش از 1 میلیون و 800 هزار بشکه افزایش یافت.
تعرفه‌هایی که بلای جان ترامپ شد
جدای از خودداری چین از پذیرش خواسته آمریکا، اعمال تعرفه‌های اقتصادی آمریکا علیه چین، احتمال این سناریو را شدیدا کاهش داد. در ابتدا آمریکا تعرفه 34درصدی وضع کرد. چین نیز در اقدامی تلافی‌جویانه، تعرفه‌های مشابهی علیه آمریکا اعمال نمود.
ترامپ در این باره نوشته بود: «ما با چین، اتحادیه اروپا و بسیاری دیگر [از کشورها] کسری تجاری زیادی داریم. تنها راهی که می‌توان این مشکل را درمان کرد، تعرفه‌ها است که اکنون ده‌ها میلیارد دلار به ایالات‌متحده وارد می‌کنند. آن‌ها در حال حاضر اعمال شده‌اند، و چیز زیبایی است.»
او همچنین هشدار داده بود که هیچ کشوری نباید به تعرفه‌های آمریکا پاسخ دهد. اما چین به این هشدار توجهی نداشت.
بعد از اقدام تلافی‌جویانه چین، ترامپ اظهار داشت: «علی‌رغم هشدار من مبنی بر اقدام تلافی‌جویانه علیه ایالات‌متحده، چین تعرفه‌های تلافی‌جویانه 34 درصدی صادر کرد...اگر چین تا فردا، 8 آوریل 2025، افزایش 34 درصدی خود را پس نگیرد، ایالات‌متحده تعرفه‌های اضافی 50 درصدی را بر چین اعمال خواهد کرد که از 9 آوریل اعمال می‌شود. علاوه بر این، تمام مذاکرات و روابط با چین در مورد دیدارهای درخواستی آن‌ها با ما خاتمه خواهد یافت.»
چین تعرفه‌های خود را لغو نکرد و این باعث شد که آمریکا نهایاتا تعرفه‌ها را تا 145درصد افزایش دهد. سخنگوی وزارت خارجه چین در واکنش اعلام کرد: «چین هرگز در مورد تهدیدات کوتاه نمی‌آید و تهدید چین کارساز نیست» این قدرت آسیایی تعرفه‌های خود علیه آمریکا را به 125درصد رساند و عملاً تجارت بین این دو کشور قفل گردید.
اگرچه ترامپ در روزهای اخیر از موضع خود عقب‌نشینی کرده و وعده کاهش تعرفه‌های چین را داده است؛ اما به‌هرحال، آغاز جنگ اقتصادی با چین، احتمال همکاری او در طرح خود علیه ایران را شدیدا کاهش داد.
