در دنیای پیشرفته زیست‌فناوری، دانشمندان گامی حیرت‌انگیز به‌سوی ساخت اندام‌های مصنوعی و بازسازی بافت‌های بدن انسان برداشته‌اند. آن‌ها موفق به طراحی نوعی سلول برنامه‌ریزی‌شده شده‌اند که توانایی ارسال فرمان‌های رشد، توقف و حتی «خودنابودگری» را دارد. این دستاورد می‌تواند در آینده‌ای نزدیک دریچه‌هایی تازه به‌سوی درمان بیماری‌های مزمن، تولید اندام‌های مصنوعی و حتی فهم بهتر رشد جنینی بگشاید.
به گزارش همشهری آنلاین، دانشمندان سلول‌هایی را طراحی کرده‌اند که می‌توانند نقش سازمان‌دهنده‌های بدن را بازی کنند؛ یعنی همان سلول‌هایی که در دوران رشد جنینی نقش کلیدی در هدایت سایر سلول‌ها دارند. این سلول‌های مهندسی‌شده نه‌تنها قادر به انتقال پیام‌های بیوشیمیایی هستند، بلکه اطلاعات مکانی (مکان قرارگیری در بافت) را هم منتقل می‌کنند. این موضوع سطح جدیدی از کنترل را در فرآیندهای زیستی ایجاد می‌کند.
یکی از ویژگی‌های فوق‌العاده این سلول‌ها، دارابودن یک «کلید شیمیایی» برای روشن و خاموش‌کردن عملکرد آن‌هاست. این به دانشمندان اجازه می‌دهد تا در هر زمان دلخواه، فرمان‌های سلولی را فعال یا متوقف کنند. از طرف دیگر، این سلول‌ها به یک «کلید خودکشی» نیز مجهز شده‌اند؛ یعنی می‌توان آن‌ها را در زمان مناسب از بین برد تا از گسترش غیر کنترلی یا آسیب احتمالی جلوگیری شود.
به گفته محقق اصلی پروژه، دکتر لیم، این نوع سلول‌های مصنوعی نشان می‌دهند می‌توانیم بادقت بسیار بالا، فرمان‌های رشد را به سلول‌های بنیادی ارسال کنیم. با چنین تکنولوژی، امکان کنترل هم‌زمان اطلاعات فضایی و شیمیایی فراهم شده که در هیچ زمان دیگری سابقه نداشته است.
این فن آوری تنها در حد آزمایشگاه باقی نمی‌ماند. آینده‌ای را تصور کنید که در آن بتوان برای هر فرد، داروها و درمان‌هایی اختصاصی طراحی کرد، یا اندام‌هایی نو ساخت و در بدن جایگزین کرد. چنین دستاوردی می‌تواند تحولی اساسی در پزشکی بازساختی، درمان بیماری‌های ژنتیکی، تست داروهای جدید و حتی درک عمیق‌تری از رشد جنینی و بافت‌ها ایجاد کند.
یکی از محققان دیگر پروژه، دکتر کلاین، می‌گوید: با این سطح از برنامه‌نویسی سلولی، روزی می‌توان سلول‌های خاصی را تولید کرد؛ مثلاً سلولی که انسولین تولید می‌کند برای درمان دیابت، یا نورون‌هایی برای جبران کمبودهای مغزی در بیماران پارکینسونی. حتی می‌توان کل یک اندام را در شرایط کنترل‌شده طراحی کرد.
دروازه‌های تازه به‌سوی فهم پیچیدگی‌های بدن انسان
این پژوهش که در ژورنال معتبر Cell منتشر شده، دروازه‌های تازه‌ای را به‌سوی فهم پیچیدگی‌های بدن انسان و کاربردهای حیرت‌انگیز مهندسی زیستی گشوده است. سلول‌هایی که می‌توانند «تصمیم بگیرند» کی رشد کنند، کی فرمان بدهند و کی بمیرند، نه‌تنها گامی بلند در علوم پایه‌اند، بلکه امیدی درخشان برای میلیون‌ها بیمار در سراسر جهان به شمار می‌آیند. آینده‌ای که در آن درمان بسیاری از بیماری‌های غیرقابل‌درمان امروز ممکن خواهد شد.
