به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در جهانی که سرعت تحولات علمی، اقتصادی و جمعیتی هر روز بیشتر میشود، آینده کشورها به توانایی آنها در تربیت نسلهای آگاه، توانمند و مجهز به مهارتهای زندگی گره خورده است. ایران نیز در آستانه دومین سال از برنامه هفتم توسعه، در نقطهای کلیدی ایستاده است؛ نقطهای که نظام آموزش و پرورش باید با نگاهی نو، مسئولیت پرورش نسلی با سواد مالی، علمی و فرهنگی را برعهده گیرد تا با استفاده از سرمایه مغزهای ایرانی، آیندهای پایدار و پویا رقم بخورد.
دکتر سعید قاسمیان در خصوص این مهم برای رکنا اینگونه نوشت:
دردهه سوم قرن بیست ویکم و در آستانه دومین سال برنامه هفتم پیشرفت کشور ، جامعه ما مسائل عمده ای در پیش رو دارد که برخی از آنها عبارتند از تحولات جمعیتی ، نوسانات درآمدهای کشور ، ضرورت بهره برداری علمی از منابع و امکانات کشور و جلوگیری از به هدر رفتن آنها ،گسترش شهرنشینی ،استمرار تحریم های ظالمانه ،تهاجم فرهنگی بیگانگان و ضرورت ایمن سازی کودکان ، نوجوانان و جوانان کشور ، انقلاب علمی و تکنولوژیکی و ضرورت بکارگیری آن در بخشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور ،زمانی که به آینده و مسائل آن نگاه می کنیم ، به طور طبیعی توجه ما به این نکته مهم جلب می شود که راه حل اساسی و اصلی رفع مشکلات و مسائل آینده و جانشین کردن ثروت های زیرزمینی و پا گذاشتن به عرصه علمی جهان ، دستیابی به اهداف چشم انداز 1404 در آینده نزدیک ، روی آوردن به استعدادها و امکانات خدادادی مغزهای نسل های ایرانی به عنوان ثروت ملی است . که باید آنها را با شیوه های علمی ، تربیتی و روش های مناسب مبتنی بر علم روانشناسی و علوم تربیتی براساس تعریف جدید سواد از سوی یونسکو شامل سواد مالی و بومی سازی آن مبتنی بر فرهنگ اصیل اسلامی و ایرانی آموزش و پرورش داد . به عبارت دیگر راه چاره پرداختن به آموزش و پرورش نسل هاست و لازمست مرحله جدیدی با نوسازی علمی نظام آموزش و پرورش کشورمان برای دستیابی به اهداف این نظام براساس اسناد قانونی شروع شود .این موضوع از سوی ریاست محترم جمهور نیز مورد تاکید قرار گرفته است .
مهم ترین تحولات علمی و تکنولوژیکی آینده و تاثیرات آنها بر آموزش و پرورش نظیر یادگیری مبتنی بر هوش مصنوعی ، آموزش اینترنتی ، یادگیری ترکیبی، تمرکز بر آموزش مهارتهای اجتماعی و عاطفی ، محیطهای یادگیری هوشمند و آموزش تعاملی، ظرفیت تغییر بنیادین نحوه یادگیری و تدریس را دارند. واین امر ضرورت بازنگری در رویکردهای آموزشی، برنامههای درسی و محیطهای یادگیری در مدارس را ایجاب می نماید .
تحولات جمعیتی در ایران نظیر رشد جمعیت وروند کاهشی نرخ زاد و ولد ، ساختار سنی جمعیت ، مهاجرت های داخلی و بین المللی ،تغییر در الگوی خانواده در سال های آینده چالشهایی برای کشور به همراه خواهد داشت. این چالشها نه تنها به طراحی و تدوین سیاستهای اجتماعی و اقتصادی نیاز دارند، بلکه سیاستهای بهداشتی و آموزشی و پرورشی کشور نیز باید در پاسخ به این تحولات تنظیم شوند.
ناترازیهای اقتصادی در ایران از جمله ناترازی در بازار کار ، ناترازی بین تولید و مصرف ، ناترازی مالی و بانکی، ناترازی در انرژی و منابع طبیعی ، ناترازی اجتماعی و اقتصادی و ناترازی منابع ومصارف بودجه دولت درسالهای آینده میتواند چالشهای مهمی برای دولت و جامعه به همراه داشته باشد. برای مدیریت این ناترازیها، نیاز به سیاستگذاریهای مناسب و پاسخگویی در زمینههای مختلف اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی است. نقش نظام آموزش وپرورش در آموزش مهارتهای زندگی بویژه آموزش مدیریت مالی در کاهش آثار نامناسب این ناترازیهای بیش از پیش اهمیت دارد .
یونسکو سواد مالی را به عنوان توانایی برای درک و استفاده از مهارتهای مالی تعریف میکند که شامل جنبههای مختلفی از جمله مدیریت پول، سرمایهگذاری، برنامهریزی مالی و تصمیمگیری در مورد درآمد و هزینه میشود.به طور خاص، سواد مالی شامل:درک مفاهیم مالی: توانایی شناخت درآمد، هزینه، پسانداز و سرمایهگذاری،توانایی ایجاد و مدیریت بودجه: کنترل بر منابع مالی و تخصیص مناسب آنهاو تصمیمگیری آگاهانه: توانایی ارزیابی گزینههای مختلف مالی و انتخاب بهترینها می گردند .
این تعریف نشاندهنده اهمیت سواد مالی در زندگی روزمره و نیز در توسعه اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی جوامع است. سواد مالی به افراد کمک میکند تا تصمیمات مالی بهتری بگیرند و از منابع خود بهینه استفاده کنند.
ترویج سواد مالی در دانشآموزان نیازمند رویکردهای متنوع است که میتواند از دو جنبه مدیریت و افزایش منابع مالی و پسانداز کردن و همچنین مدیریت و کاهش مصارف و هزینهها به کار گرفته شود. در ادامه، به بررسی راهکارهای هر یک از این رویکردها میپردازیم:
مدیریت و افزایش منابع مالی و پسانداز: شامل تشویق به پسانداز:معرفی مفاهیم پسانداز و اهمیت آن، و ایجاد حسابهای پساندازی برای دانشآموزان با نرخهای بهره جذاب.ترویج کارآفرینی:آموزش دانشآموزان درباره راههای کسب درآمد از طریق شروع کسبوکارهای کوچک یا پروژههای کارآفرینی.
برگزاری مسابقات پسانداز:ایجاد رقابتهای دوستانه بین دانشآموزان برای پسانداز بیشتر و ارائه جوایز به برندگان.آموزش سرمایهگذاری:آشنا کردن دانشآموزان با مفاهیم اولیه سرمایهگذاری و نحوه کار با بازارهای مالی به صورت ساده و قابل فهم.استفاده از فناوری:معرفی اپلیکیشنهای مالی و ابزارهای دیجیتالی که به مدیریت مالی و پسانداز کمک میکنند.
مدیریت و کاهش مصارف و هزینهها:شامل آموزش بودجهبندی:برگزاری کارگاههای آموزشی برای یادگیری نحوه تنظیم بودجه شخصی و شناسایی هزینههای ضروری و غیرضروری.ترویج خرید هوشمند:تدریس مهارتهای مقایسه قیمتها، استفاده از تخفیفها و پیشنهادات ویژه، و تشویق به خرید اجناس با کیفیت و ماندگار.استفاده از بازیهای مالی:طراحی بازیهای آموزشی که در آنها دانشآموزان بتوانند مدیریت هزینهها را در شرایط شبیهسازیشده تمرین کنند.آموزش درباره بدهیها:آشنا کردن دانشآموزان با پیامدهای بدهی و نحوه اجتناب از بدهیهای غیرضروری می گردند.
ترویج مهارت مدیریت مالی در دانشآموزان با استفاده از این دو رویکرد میتواند به شکل قابل توجهی به افزایش سواد مالی دانشآموزان کمک کند و آنها را برای مدیریت بهتر منابع مالی در آینده آماده کند.