عراقچی در عمان است تا تناقضگویی و برخی مثبتگوییهای امریکا را ارزیابی کند. پزشکیان، اما بهترین کار را میکند، نه مانند برخی اسلاف خویش دنبال گلابیسازی از مذاکرات است و نه برجستهسازی و هوچیگری و نه شرطیسازی و هر چیز مضر دیگر. بهترین کار را همو کرد که با کارگران پا به توپ شد تا اولاً از مردم و مشی همراهی و کنارمردمبودن فاصله نگیرد و ثانیاً اینگونه القا کند که ما در صدق و راستی و دفاع از منافع ملی ایرانیان، آنچه را باید انجام دهیم، انجام دادیم و منتظر نتیجهایم و هرچه شد، برای آن آمادهایم. اگر به یاد بیاوریم برخی رئیسانجمهور را که در این شرایط هر روز یک جنگ دوقطبیسازی به راه میانداختند و مردم و کشور را در لبه پرتگاه هراس از «چه میشود؟!» و «عاقبت چه خواهد شد؟!»، قرار میدادند، ارزش دریبلهای رئیسجمهور پزشکیان به مشکلات را بهتر درک خواهیم کرد.
در آستانه دور سوم مذاکرات ایران و امریکا در مسقط، دونالد ترامپ در سخنانی اعلام کرد که مذاکرات با ایران برای دستیابی به توافقی جدید در حال پیشرفت است و ابراز امیدواری کرد که این تلاشها به نتیجهای مثبت منجر شود؛ اظهاراتی که با توجه به نوع چیدمان تیم فنی واشینگتن، مذاکرات امروز عمان روز ارزیابی و سنجش عملکرد امریکا است که آیا امیدواری و مثبت گوییهای ترامپ در میز مذاکره با اقدامات عملی هم خود را نشان خواهد داد یا اینکه در بر همان پاشنه سابق میچرخد.
درحالی که مذاکرات فنی بین هیئتهای امریکایی و ایرانی امروز (شنبه) در عمان برگزار میشود، شواهد و قرائن حاکی از این است که روند گفتوگوها تاکنون مثبت و مفید بوده است و این مسئله را میتوان از اظهارات مقامات ارشد واشینگتن بهخوبی فهمید. دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا که دنبال توافقی فوری با ایران بر سر برنامه هستهای است، برگزاری دو دور مذاکرات بین هیئتهای تهران و واشینگتن را رضایتبخش توصیف کرده است.
ترامپ پنجشنبه شب در گفتوگو با مجله تایم گفت: «فکر میکنم که با ایران به توافق خواهیم رسید و هیچکس بهجز من نمیتوانست این کار را انجام دهد.» ترامپ در پاسخ به این پرسش که آیا برای دیدار با «مسعود پزشکیان» رئیسجمهور ایران یا رهبر انقلاب ایران آمادگی و تمایل دارد، گفت: «حتماً».
رئیسجمهور امریکا همچنین این ادعا را که مانع از اقدام نظامی رژیم صهیونیستی علیه تأسیسات هستهای ایران شده، تکذیب کرد و گفت: «من جلویشان را نگرفتم، بلکه از تسهیل شرایط خودداری کردم، چون باور داریم میتوانیم توافق کنیم، امیدوارم که بتوانیم.» او در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر رژیم صهیونیستی پای امریکا را به جنگ با ایران باز کند، گفت حتی اگر اسرائیل با ایران وارد جنگ شود، ایالات متحده به این جنگ «کشیده نخواهد شد.» ترامپ با این حال، لفاظیهای تهدید هفتههای اخیر خود را بازهم تکرار و تأکید کرد که منظورش از عدم کشیده شدن به جنگ، درگیری ناخواسته و بدون تمایل است. او ادعا کرد: «به جنگ کشیده نمیشویم، اما اگر توافق حاصل نشود، ممکن است کاملاً مشتاقانه وارد جنگ شویم و رهبری گروه را برعهده خواهم داشت.»
مذاکرات دو کشور با هدف توافق بر سر برنامه هستهای ایران در ازای کاهش تحریمهای اقتصادی ایالات متحده انجام میشود و آنگونه که مذاکرهکنندگان ارشد دو طرف گفتهاند، دو دور قبلی سازنده بوده است و احتمال میرود در مرحله سوم که درباره موضوعات فنی خواهد بود، پیشرفتهای جدیدی حاصل شود.
اظهارات ترامپ نشانهای لفظی برای حلوفصل دیپلماتیک مسائل هستهای با ایران است، اما همچنان چالشهای جدی و تردیدهایی در مورد نیت واقعی واشینگتن وجود دارد. با توجه به سابقه خروج ترامپ از توافق هستهای در سال ۲۰۱۸، مقامات ایرانی نسبت به نیت واقعی وی تردید دارند و تأکید میکنند که هرگونه توافق باید شامل لغو تحریمها و تضمینهای معتبر باشد. اگرچه امیدواری ترامپ میتواند نشانهای از باز شدن پنجره دیپلماسی باشد، اما بدون تغییرات ملموس در رفتار امریکا و ارائه تضمینهای معتبر به ایران، این امیدواری بیشتر جنبه رسانهای و انتخاباتی خواهد داشت تا واقعگرایانه و عملی.
به رغم اظهارات ترامپ و ویتکاف نسبت به توافق احتمالی با ایران، در داخل تیم امریکایی برخی شخصیتها حضور دارند که سوابق چندان مثبتی از آنها وجود ندارد. یکی از این افراد که به تازگی به تیم هیئت امریکایی اضافه شده است، مایکل آنتون، مدیر برنامهریزی سیاسی وزارت خارجه امریکا است که رهبری تیمی متشکل از حدود ۱۲ نفر، عمدتاً از مقامات باسابقه از سراسر دولت امریکا را برعهده خواهد داشت تا جزئیات توافق را تدوین کنند. این انتصاب توجهات زیادی را جلب کرده زیرا مواضع قبلی آنتون درباره ایران و تمایل او به رویکرد ایزولهگرایانه در سیاست خارجی امریکا را منعکس میکند.
آنتون منتقد صریح برجام است و معتقد است که این توافق اساساً معیوب بوده است. او ادعا کرده که این توافق نتوانسته است رفتار ایران را به طور کامل مورد توجه قرار دهد و تنها بر قابلیتهای هستهای تمرکز کرده و مسائل دیگری مانند نقض حقوق بشر و تهاجم منطقهای را نادیده گرفته است. این چهره ضد ایرانی حتی معتقد است که حفظ گزینههای نظامی معتبر برای دیپلماسی مؤثر و بازدارندگی ضروری است. آنتون اسرائیل را به عنوان یک متحد حیاتی برای امریکا در مقابله با نفوذ ایران در خاورمیانه میبیند که باید تقویت شود.