تصویربرداری با سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر از قسمت های داخلی بدن استفاده می کند. این آزمایش برای کمک به تشخیص دلایل درد، تورم و عفونت در اندام های داخلی بدن و معاینه کودکان و زنان باردار و همچنین نوزادان استفاده می شود. این آزمایش همچنین برای کمک به راهنمایی بیوپسی، تشخیص شرایط قلب و ارزیابی آسیب پس از سکته قلبی استفاده می شود. سونوگرافی روشی ایمن غیر تهاجمی است و از اشعه یونیزان استفاده نمی کند. پزشک شما در مورد نحوه آماده شدن قبل از آزمایش و ناشتا بودن و یا نبودن شما اطلاع رسانی خواهد کرد. جواهرات خود را باید در خانه بگذارید و لباس راحتی و گشاد بپوشید. در این مقاله به سونوگرافی داپلر می پردازیم.
داپلر جریان رنگی (CFD) یا تصویربرداری داپلر رنگی (CDI) (یا به سادگی داپلر رنگی) سونوگرافی است که جهت گیری و سرعت جریان خون را در یک منطقه تعریف شده توسط کاربر نشان می دهد. منطقه مورد نظر توسط سونوگراف تعریف شده و تغییرات داپلر به وسیله بازگشت امواج فراصوت از داخل بدن بر اساس سرعت و جهت متوسط تغییر رنگ می دهد.
ظهور سونوگرافی داپلر رنگی موفقیت بزرگی در سونوگرافی پزشکی است. با این تکنیک امکان مشاهده مستقیم جریان خون در قلب به طور مستقیم فراهم شد. چنین تجسمی با رمزگذاری اطلاعات داپلر و نمایش رنگ ها به عنوان پوشش روی تصویر قلب حاصل می شود. رنگ ها بیانگر سرعت و جهت جریان خون در یک قسمت مشخص از تصویر (جعبه رنگ) هستند. جعبه رنگ به مناطق نمونه کوچک (یک پیکسل رنگی) تقسیم می شود. هر یک از رنگ ها نشان دهنده سرعت متوسط در منطقه است که توسط حجم نمونه های مختلف PW اندازه گیری می شود. میانگین سرعت پس از آن به یک رنگ خاص تبدیل می شود.
این آزمایش شبیه به موج پالس داپلر (PWD) است. در سونوگرافی داپلر جریان رنگی از نمونه گیری متناوب امواج فراصوت به دست می آید و در نتیجه از وجو دامنه موج داپلر به صورت موج مداوم (CWD) جلوگیری می کند. موج پالس محدود به مشاهده از سرعت و جهت جریان در امتداد یک خط واحد در عمق معین (مشخص شده توسط حجم نمونه ) است. سونوگرافی داپلر رنگی به طور همزمان از چندین نمونه (هر پیکسل نشان دهنده یک حجم نمونه) در امتداد مجموعه ای از خطوط اسکن می کند.
اطلاعات مربوط به سرعت و جهت جریان به صورت دلخواه رنگی بوده و بر روی تصویر مقیاس خاکستری (یا حالت M) ارائه می شود. جریانی که به دور از مبدل حرکت می کند (تغییر منفی داپلر) به رنگ آبی نشان میشود و جریانی که به سمت مبدل حرکت می کند (تغییر مثبت داپلر) به رنگ قرمز نشان داده میشود و سایه های سبک تر هر رنگ نشان دهنده سرعت بالاتر است. رنگ سوم که معمولاً سبز یا زرد است، اغلب برای مشخص کردن مناطقی با تلاطم جریان زیاد استفاده می شود. این رنگ ها از نظر کاربر قابل تعریف هستند و ممکن است معکوس شوند، اما این به طور کلی یکسان است.
داپلر جریان رنگی اغلب در سونوگرافی مورد استفاده قرار می گیرد تا جریان خون کامل در منطقه مورد نظر بررسی شود. توصیف سرعت و جهت کلی جریان خون در قلب و رگ های خونی به ترتیب در اکوکاردیوگرافی و سونوگرافی عروقی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین امکان ایجاد پدیده های منحصر به فرد مانند علامت رنگ سیال یا مصنوع چشمک زن را فراهم می کند و امکان هدف قرار دادن داپلر طیفی را برای ارزیابی کمی از جریان خون فراهم می کند.
به نام فیزیکدان اتریشی، مسیحی آندریاس داپلر (1803-1853) نام گذاری شده است.
سونوگرافی داپلر یک آزمایش غیر تهاجمی است که می تواند با تخفیف امواج صوتی با فرکانس بالا (سونوگرافی) از گردش گلبول های قرمز خون، جریان خون را در رگ های خونی شما تخمین بزند. یک سونوگرافی داپلر منظم برای تولید تصاویر از امواج صوتی استفاده می کند، اما نمی تواند جریان خون را نشان دهد.
سونوگرافی داپلر ممکن است به تشخیص بسیاری از شرایط، از جمله:
لخته شدن خون
دریچه های ضعیف در رگ های ساق پا، که می تواند باعث جمع شدن خون یا مایعات دیگری در پاهایتان شود (نارسایی وریدی)
نقص دریچه قلب و بیماری مادرزادی قلب
شریان مسدود شده (انسداد شریانی)
کاهش گردش خون به پاها (بیماری شریان محیطی)
شریان های شکسته (آنوریسم)
باریک شدن شریان مانند شریان گردن (تنگی شریان کاروتید)
سونوگرافی بی خطر و بدون درد است و با استفاده از امواج صوتی تصاویری از قسمت های داخلی بدن تهیه میکند. این روش به اصطلاح اسکن التراسوند و یا سونوگرافی نامیده می شود. در سونوگرافی جنرال از یک پروب کوچک به نام مبدل و ژل استفاده می شود که مستقیما روی پوست گذاشته می شود. امواج صوتی با فرکانس بالا از پروب به واسطه ژل مخصوص به داخل بدن می رود. تکنسین سونوگرافی امواج صوتی برگشت داده شده را جمع آوری کرده و کامپیوتر بازتاب این امواج را به تصویر تبدیل می کند. در معاینات سونوگرافی از اشعه استفاده نمی شود. این مسئله در مقایسه با پرتو نگاری سونوگرافی را ایمن تر میکند. تصاویر ضبط شده در سونوگرافی جنرال زنده و مستقیم است بنابرای برای بررسی ساختار و حرکت اندام های داخلی بدن بسیار مناسب است. این آزمایش حتی می تواند خون در رگ های خونی را نیز نشان دهد.
تصویربرداری با سونوگرافی یک آزمایش پزشکی غیر تهاجمی است که به پزشکان در تشخیص و معالجه شرایط پزشکی کمک می کند. سونوگرافی معمولی یا جنرال تصاویر بدن را به صورت بخش های نازک و مسطح نمایش می دهد. پیشرفت های موجود در فناوری سونوگرافی شامل سونوگرافی سه بعدی (۳ بعدی) و سونوگرافی رنگی است که داده های موج صدا را در تصاویر ۳ بعدی شکل نشان می دهد.
سونوگرافی داپلر یک روش سونوگرافی ویژه است که حرکت مواد در بدن را ارزیابی می کند. این آزمایش اجازه می دهد تا پزشک جریان خون را از طریق شریان ها و رگ های بدن مشاهده و ارزیابی کند.
معاینات سونوگرافی می تواند به تشخیص انواع شرایط و ارزیابی آسیب اعضای بدن به دنبال علایم بیماری تجویز شود. سونوگرافی به پزشکان در موارد زیر کمک خواهد کرد:
درد
ورم
عفونت
سونوگرافی یکی روش مفید برای معاینه بسیاری از اندام های داخلی بدن است. این موارد به شرح زیر است:
قلب و عروق خونی، از جمله آئورت بطنی و شاخه های اصلی آن
جگر
کیسه صفرا
طحال
لوزالمعده
کلیه ها
مثانه
رحم، تخمدان ها و (جنین) در بیماران باردار
چشم ها
غده تیروئید و پاراتیروئید
اسکروتوم (بیضه)
مغز در نوزادان
لگن در نوزادان
ستون فقرات در نوزادان
سونوگرافی همچنین برای موارد زیر مورد استفاده است:
روشهای راهنمایی کننده مانند بیوپسی سوزنی، که در آن از سوزن برای نمونه برداری سلول ها از ناحیه غیر طبیعی برای آزمایشگاه استفاده می شود.
مشکلات سینه و بیوپسی سرطان پستان
انواع بیماری قلبی از جمله مشکلات دریچه و نارسایی احتقانی قلب را تشخیص داده و آسیب را پس از حمله قلبی ارزیابی کنید اولتراسوند قلب معمولاً به طور کوتاه "اکوکاردیوگرام" یا "اکو" خوانده می شود.
تصاویر سونوگرافی داپلر می تواند به پزشک در دیدن و ارزیابی موارد زیر کمک کند:
انسداد جریان خون (مانند لخته ها)
تنگ شدن عروق
تومورها و ناهنجاریهای عروقی مادرزادی
جریان خون کاهش یافته یا نبود جریان در اندامهای مختلف مانند بیضه یا تخمدان
افزایش جریان خون، که ممکن است نشانه عفونت باشد
با آگاهی از سرعت و حجم جریان خون بدست آمده از تصویر سونوگرافی داپلر ، پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا بیمار کاندید خوبی برای روشی هایی مانند آنژیوپلاستی است یا خیر.
سونوگرافی حاملگی آزمایشی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری از کودک در حال رشد و همچنین اندام تولید مثل مادر استفاده می کند. تعداد متوسط سونوگرافی در هر بارداری متفاوت است.
سونوگرافی، که سونوگرام نیز نامیده می شود می تواند به نظارت بر پیشرفت طبیعی و غربالگری جنین برای هرگونه مشکل احتمالی کمک کند. در کنار سونوگرافی استاندارد، تعدادی سونوگرافی پیشرفته تر وجود دارد - از جمله سونوگرافی ۳ بعدی، سونوگرافی ۴ بعدی و اکوکاردیوگرافی جنین که سونوگرافی است که به تفصیل در قلب جنین مشاهده می شود.
سونوگرافی به دلایل مختلفی در دوران بارداری قابل استفاده است. اگر مشکلی در آزمایش سونوگرافی قبلی یا آزمایش خون تشخیص داده شود، ممکن است پزشک سونوگرافی بیشتری نیز تجویز کند. سونوگرافی ممکن است به دلایل غیر خطرناک انجام شود، مانند تهیه تصویر برای والدین یا تعیین جنسیت کودک. فناوری سونوگرافی هم برای مادر و هم برای کودکان بی خطر است.
در سه ماهه اول بارداری (هفته های یک تا 12)، سونوگرافی ممکن است به دلایل زیر انجام شود:
تایید بارداری
ضربان قلب جنین بررسی شود
سن حاملگی نوزاد را تعیین شود و موعد مقرر زایمان تخمین زده شود
حاملگی های چند جنینی بررسی شود
جفت، رحم، تخمدان ها و دهانه رحم بررسی شود
حاملگی خارج رحمی تشخیص داده شود (وقتی جنین به رحم وصل نمی شود) یا سقط جنین مشخص شود
به دنبال رشد غیر طبیعی در جنین
در سه ماهه دوم (12 تا 24 هفته) و سه ماهه سوم (24 تا 40 هفته یا تولد)، سونوگرافی ممکن است به دلایل زیر انجام شود:
رشد و وضعیت جنین کنترل شود
جنسیت کودک تعیین شود
بارداری چند جنینی تأیید شود
برای بررسی مشکلات، از جمله جفت، مانند جفت پرویا (وقتی جفت دهانه رحم را پوشانده است) و قطع جفت (وقتی جفت قبل از زایمان از رحم جدا می شود)
خصوصیات سندرم داون بررسی شود (معمولاً بین 13 تا 14 هفته انجام می شود)
ناهنجاری های مادرزادی یا نقایص هنگام تولد بررسی شود
جنین از نظر ناهنجاری های ساختاری یا مشکلات جریان خون بررسی شود
سطح مایعات آمنیوتیک کنترل شود
تعیین داشتن اکسیژن کافی جنین
تشخیص مشکلات تخمدان یا رحم مانند تومورهای حاملگی
طول دهانه رحم اندازه شود
راهنمای تست های دیگر مانند آمنیوسنتز
مرگ داخل رحمی تأیید شود
تکنیک های پیشرفته تر سونوگرافی ممکن است در صورت نیاز به تصویر دقیق تر مورد استفاده قرار گیرد. در صورت بروز مشکلات هنگام سونوگرافی سنتی ممکن است از این روش ها استفاده شود.
مرکز فوق تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی دکتر مهرشاد جمالی
آدرس: کریمخان، خیابان ایرانشهر، خیابان سپند، نبش خیابان سپهبد قرنی، جنب اورژانس بیمارستان آپادانا
