عصر ایران؛ شیرو ستمدیده- جنگ اوکراین، که از فوریه 2022 آغاز شده، یکی از بحرانی‌ترین و مهم‌ترین تحولات ژئوپلیتیک در دهه‌های اخیر بوده است. این جنگ نه تنها سرنوشت اوکراین، بلکه آینده نظم بین‌المللی و امنیت جهانی را به چالش کشیده است. 

 

      تا پیش از انتخاب مجدد ترامپ به ریاست جمهوری، ایالات متحده آمریکا نقش برجسته‌ای در حمایت از اوکراین ایفا می‌کرد و بویژه از جنبه نظامی و اقتصادی، کمک‌های بزرگی به این کشور داشت.

 

   اما سوالی که اکنون مطرح می‌شود این است که آیا اروپا قادر است در غیاب آمریکای ترامپ، از اوکراین حمایت کند به‌گونه‌ای که این کشور در جنگ با روسیه شکست نخورد؟

 

   پاسخ به این سوال تا حد زیادی در گرو توجه به موضوعات و مولفه‌های زیر است: 

 

   1. پتانسیل اقتصادی و نظامی اروپا

 

   اروپا از لحاظ اقتصادی منابع گسترده‌ای دارد و چندین کشور این قاره در حال حاضر به‌طور مستقیم در حمایت از اوکراین مشارکت دارند. اتحادیه اروپا با ایجاد بسته‌های اقتصادی و مالی به اوکراین کمک کرده و به تأمین منابع انرژی برای این کشور توجه ویژه‌ای دارد. 

 

   کشورهای اروپایی نظیر بریتانیا، فرانسه و آلمان توانسته‌اند کمک‌های نظامی قابل توجهی ارائه دهند، اما به نظر می‌رسد که این کمک‌ها همچنان در مقایسه با کمک‌های آمریکا محدودتر است. بویژه در زمینه تسلیحات پیشرفته مانند موشک‌های دوربرد و سیستم‌های دفاع هوایی پیشرفته، اروپایی‌ها هنوز به اندازه آمریکا توانمندی ندارند.

 

 

    یکی از بزرگترین چالش‌ها برای اروپا در زمینه حمایت از اوکراین، حفظ یکپارچگی و اراده سیاسی در میان کشورهای عضو اتحادیه است. در حالی که کشورهایی مانند لهستان، کشورهای بالتیک (لیتوانی، لتونی، استونی) و بریتانیا بسیار قوی از اوکراین حمایت کرده‌اند، برخی دیگر از کشورهای اروپایی مانند مجارستان و ایتالیا در سیاست‌های خود نسبت به این بحران تردید نشان داده‌اند. این تفرقه می‌تواند تأثیر منفی بر توانایی اروپا در ارائه کمک‌های مستمر و هماهنگ به اوکراین داشته باشد.

 

 

    در نهایت، اروپا با چالش‌های بلندمدت اقتصادی و نظامی روبرو است که می‌تواند بر توانایی‌اش در حمایت از اوکراین تأثیر بگذارد. روسیه یک کشور با قدرت نظامی بسیار بالا و منابع عظیم است. اگرچه اوکراین با حمایت‌های نظامی غربی توانسته برخی از پیشروی‌های روسیه را متوقف کند، اما جنگ طولانی‌مدت با روسیه هزینه‌های زیادی را به‌دنبال دارد. برای اینکه اوکراین در این جنگ موفق باشد، نیاز به حمایت مداوم اقتصادی و نظامی از سوی غرب دارد. بدون مشارکت آمریکا در این روند، فشار زیادی به اقتصاد و منابع نظامی اروپا وارد خواهد شد.

 

   پشتیبانی اروپا از اوکراین در راستای جنگ با روسیه، هزینه‌های اقتصادی سنگینی را برای کشورهای عضو اتحادیه اروپا به‌دنبال داشته است. بسته‌های کمک مالی و نظامی، تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه و پذیرش پناهندگان اوکراینی به فشارهای مالی زیادی بر کشورهای اروپایی افزوده است.

 

  علاوه بر این، تصمیم اروپا برای کاهش وابستگی به گاز و نفت روسیه در پی جنگ اوکراین، باعث افزایش قیمت‌ها و بحران انرژی در برخی از کشورهای اروپایی شده است. در همین حال، بسیاری از اقتصادهای بزرگ اروپا مانند آلمان، فرانسه و ایتالیا با مشکلاتی نظیر رکود اقتصادی، تورم بالا و کمبود انرژی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

 

   ادامه پشتیبانی گسترده اروپا از اوکراین نیازمند تخصیص منابع مالی زیادی است که ممکن است در بلندمدت برای برخی کشورهای اروپایی ناممکن باشد. 

 

   بنابراین، این سوال مطرح است که آیا کشورهای اروپایی می‌توانند حمایت‌های کنونی‌شان از اوکراین را "در بلندمدت" ادامه دهند؟ بویژه در شرایطی که بحران‌های اقتصادی داخلی‌شان قابل توجه است و حتی در برخی از این کشورها، روندی افزایشی دارد.‌

 

در واقع یکی از چالش‌های بزرگ‌تر این است که آیا اروپا می‌تواند تا پایان دولت ترامپ، یعنی تقریبا چهار سال دیگر، به حمایت از اوکراین ادامه دهد؟

 

   ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری خود نشان داده که تمایل چندانی به دخالت‌های نظامی و اقتصادی در خارج از مرزهای آمریکا دارد و انتقادهایی از حمایت‌های گسترده واشنگتن از اوکراین مطرح کرده است. او در سه سال و ۹ ماه آینده رئیس جمهور آمریکا است اما وسوسه سومین دوره ریاست جمهوری را نیز در سر دارد. 

 

   اگر در سال ۲۰۲۸ ترامپ یا فردی مشابه او به‌عنوان رئیس‌جمهور آینده آمریکا انتخاب شود و تا آن هنگام صلحی بین اوکراین و روسیه برقرار نشده باشد، تداوم ترامپیسم در آمریکا ممکن است تأثیرات جدی بر همکاری‌های غربی در حمایت از اوکراین داشته باشد.

 

   در مجموع به نظر می‌رسد که در غیاب آمریکا، حمایت اروپا از اوکراین ممکن است چراکه اروپا بالقوه و بالفعل توانایی اقتصادی و نظامی قابل توجهی دارد اما تداوم حمایت‌های فعلی اتحادیه اروپا از اوکراین، نیازمند یکپارچگی بیشتر در سیاست‌های این اتحادیه و افزایش ظرفیت‌های نظامی‌اش است. 

 

   در این میان نقش کشورهای اصلی اتحادیه اروپا، و نیز بریتانیا در خارج از این اتحادیه، در تداوم حمایت‌های کنونی اروپایی‌ها از اوکراین بسیار حیاتی است. 

 

   در چنین شرایطی، اروپا باید برای ادامه حمایت از اوکراین به تنهایی، منابع مالی و نظامی بیشتری تخصیص دهد. اما این امر بویژه در صورت رکود اقتصادی یا مشکلات داخلی در کشورهای بزرگ اتحادیه اروپا، چالش‌های بزرگی را به‌دنبال خواهد داشت. برخی کارشناسان معتقدند که در صورت تغییر سیاست‌های آمریکا و عدم حمایت قوی از اوکراین، اتحادیه اروپا ممکن است به‌ویژه در زمینه‌های اقتصادی، انرژی و نظامی با مشکلات جدیدی مواجه شود.

 

 

  در نهایت، می‌توان گفت که ادامه حمایت اروپا از اوکراین به عوامل زیادی بستگی دارد. از یک سو، این حمایت‌ها به میزان وابستگی اروپا به امنیت و ثبات جهانی، به‌ویژه در برابر تهدیدات روسیه، بستگی دارد. از سوی دیگر، بحران‌های اقتصادی داخلی و فشارهای سیاسی در داخل کشورهای اروپایی می‌تواند موجب کاهش تمایل به ادامه این حمایت‌ها شود.

 

   اروپا در غیاب آمریکا ناچار است برای تقویت توانمندی‌های خود در زمینه حمایت از اوکراین تلاش کند. یکی از لوازم اصلی این امر، تقویت همکاری‌های دفاعی و اقتصادی میان کشورهای اروپایی و همچنین ایجاد یک استراتژی مستقل امنیتی برای اتحادیه اروپا است. 

 

   در واقع قصه تلخ اوکراین، ضرورت استقلال بیشتر را به اروپا گوشزد می‌کند؛ استقلالی که یکی از پایه‌های اصلی‌اش تقویت بنیه نظامی اتحادیه و کلا قاره اروپا است. عصر تکیه دادن به آمریکا سپری شده است و این حقیقت را در بین سران کشورهای اروپایی، امانوئل مکرون زودتر و بیشتر از همه دریافته است.