به گزارش رکنا، این روستا از جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی زیادی برخوردار است و در محدوده‌ای کوهستانی در نزدیکی مرزهای غربی ایران قرار دارد. سروآباد از شمال با مریوان، از شرق با سنندج، از جنوب با کامیاران و کرمانشاه و از غرب با کشور عراق هم‌مرز است. روستای هورامان‌تخت که یکی از قدیمی‌ترین روستاهای ایران محسوب می‌شود، در فاصله 63 کیلومتری از شهرهای سروآباد و مریوان قرار دارد. هورامان جزو منطقه‌ای به نام اورامانات است که شامل چندین روستا می‌شود، و هورامان یکی از این روستاهاست. درباره معنای نام هورامان، نظریات مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند که این واژه به معنای "سرزمین اهورا" یا "سرزمین خورشید" است، در حالی که برخی دیگر آن را به معنی "سرزمین بلند و آرام" تفسیر می‌کنند.
هورامان از نظر تاریخی منابع دقیق و مستند کمی دارد، اما یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که این منطقه از حدود 40 هزار سال پیش محل سکونت انسان‌ها بوده است. این یافته‌ها شامل غارها، پناهگاه‌های صخره‌ای، کتیبه‌ها، نقوش و سایر آثار باستانی هستند که بر تداوم حیات در این منطقه از دوران پارینه‌سنگی تا به امروز دلالت دارند. در سال 2021 میلادی، منظر فرهنگی هورامان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این منطقه در کوه‌های زاگرس و در مرزهای غربی ایران واقع شده و شامل دو بخش است: دره مرکزی شرقی شامل ژاورود و تخت در استان کردستان و دره غربی شامل لهون در استان کرمانشاه. در مجموع، این منطقه شامل 12 روستا می‌شود. این منطقه به دلیل تداوم زندگی انسانی و آثار باستانی آن، شایسته ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو شد.
بهترین زمان برای سفر به هورامان به ویژه در فصل بهار و به‌خصوص در ماه اردیبهشت است. در این زمان، طبیعت این روستا در زیباترین حالت خود قرار دارد و هوای معتدل و دل‌چسب آن، سفری بی‌نظیر را برای مسافران رقم می‌زند. با این حال، زمستان‌های هورامان بسیار سرد است، اما در نیمه بهمن‌ماه که مراسم "پیر شالیار" برگزار می‌شود، گردشگران بسیاری از نقاط مختلف به این روستا می‌آیند تا از نزدیک شاهد این مراسم آیینی باشند.
آب و هوای هورامان به دلیل موقعیت کوهستانی این منطقه، در فصل‌های مختلف سال متفاوت است. در بهار، به ویژه در اردیبهشت ماه، هوای این منطقه بسیار معتدل و دل‌پذیر است، به طوری که هورامان به بهشتی کوچک تبدیل می‌شود. تابستان‌های این منطقه با توجه به ارتفاع آن، از گرمای شدید جلوگیری می‌کند و هوا بسیار مطبوع است. در پاییز، هوای این منطقه سردتر می‌شود، ولی طبیعت پاییزی آن، زیبایی خاصی دارد. زمستان‌های هورامان بسیار سرد و برفی است که شرایط سختی برای سفر ایجاد می‌کند، اما مناظر برفی آن بسیار دیدنی است.
یکی از دلایل اصلی سفر به هورامان، معماری ویژه و پلکانی آن است. خانه‌ها در شیب کوه ساخته شده‌اند و اغلب از سنگ و به روش خشکه‌چین ساخته می‌شوند. این معماری به گونه‌ای است که حیاط هر خانه به عنوان بام خانه دیگری عمل می‌کند. این سبک معماری در روستاهای پلکانی کرمانشاه نیز دیده می‌شود و نشان‌دهنده هم‌زیستی انسان با طبیعت کوهستانی است. همچنین مردم هورامان به زبان هورامانی که از گویش‌های ایرانی غربی است صحبت می‌کنند و این خود جاذبه‌ای فرهنگی برای مسافران است.
مردم هورامان قبل از اسلام پیرو آیین زرتشتی بودند، ولی امروزه مسلمان سنی‌مذهب و پیرو مذهب شافعی هستند. صوفیان و دراویش نیز در این منطقه حضور دارند. آیین‌ها و مراسم خاص این منطقه، مانند مراسم پیر شالیار و عروسی باران، از دیگر دلایل جذابیت هورامان برای گردشگران است.
هورامان به‌واسطه برگزاری مراسم و آیین‌های خاص خود، معروف است. مهم‌ترین مراسم آن مراسم پیر شالیار است که در دو نوبت در سال، نیمه بهار و نیمه زمستان برگزار می‌شود. این مراسم به‌ویژه در نیمه بهمن‌ماه از اهمیت خاصی برخوردار است. در این مراسم، مردان هورامانی به رقص‌های عرفانی و گروهی پرداخته و در پایان به زیارت آرامگاه پیر شالیار می‌روند. یکی دیگر از مراسم‌های جالب هورامان، مراسم عروسی باران است که در آن از عروسک‌هایی به نمادی از آناهیتا ایزدبانوی آب‌ها استفاده می‌شود و مردم در کنار چشمه‌ها و رودخانه‌ها به طلب باران می‌پردازند.
هورامان، با توجه به فرهنگ و اقلیم خاص خود، صنایع‌دستی ویژه‌ای دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به گلیم، نمد، جاجیم، سبد، گیوه، ظروف چوبی، عصا و دف اشاره کرد. این صنایع‌دستی می‌تواند به عنوان سوغات خوبی از هورامان برای مسافران باشد.
غذاهای هورامان به دلیل تنوع فرهنگی و اقلیمی این منطقه بسیار متنوع است. نان‌هایی مانند شلکینه، برساق و کلانه، آش‌هایی مانند آش عدس و آش دوغ، کباب کردی، ماهی کباب، خورش ریواس و خورش کنگر از غذاهای معروف این روستا هستند. این غذاها ریشه در فرهنگ و اقلیم منطقه دارند و تجربه آن‌ها برای هر گردشگری می‌تواند جذاب باشد.
هورامان علاوه‌بر جاذبه‌های طبیعی بی‌نظیرش، از جاذبه‌های فرهنگی نیز برخوردار است. آرامگاه پیر شالیار، که به‌عنوان یک مکان مقدس در نظر گرفته می‌شود، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های فرهنگی این منطقه است. مسجد اورامان‌تخت نیز یکی دیگر از مکان‌های دیدنی این روستا است که به‌عنوان یکی از بناهای قدیمی ساخته‌شده از سنگ و چوب شناخته می‌شود. همچنین رودخانه‌های سیروان و لیله و دریاچه هورامانات از دیگر جاذبه‌های طبیعی این منطقه هستند که برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی بسیار جذاب است.
منطقه هورامان به‌واسطه شرایط طبیعی خود از تنوع زیستی بالایی برخوردار است. درختان بلوط، پسته کوهی، انجیر و گردو از مهم‌ترین گیاهان منطقه هستند. همچنین گونه‌های جانوری مانند خرس قهوه‌ای، پلنگ، سیاه‌گوش، کل، بز و عقاب طلایی در این منطقه زندگی می‌کنند.
هورامان از شهرهای مختلف ایران فاصله‌هایی متفاوت دارد. به‌عنوان مثال، فاصله این روستا تا تهران حدود 638 کیلومتر، تا اصفهان 749 کیلومتر، تا مشهد 1517 کیلومتر و تا تبریز 454 کیلومتر است.
برای رسیدن به روستای هورامان می‌توان از طریق جاده‌های مختلف به شهرهای نزدیک مانند سنندج، سروآباد یا مریوان رسید و سپس با استفاده از تاکسی یا دیگر شیوه‌های حمل‌ونقل، به این روستا رسید. سفر با هواپیما نیز از طریق فرودگاه سنندج امکان‌پذیر است و از آن‌جا می‌توان با ماشین به هورامان رفت.
در صورتی که قصد دارید شب را در هورامان سپری کنید، می‌توانید از اقامتگاه‌های بوم‌گردی یا هتل‌های محلی استفاده کنید. هتل‌هایی مانند هتل شادی هورامان و هتل اورامان‌تخت در این روستا وجود دارند. همچنین در فصول مختلف سال، برخی از گردشگران ترجیح می‌دهند که در چادر اقامت کنند.
برای رفت‌وآمد در هورامان می‌توانید از تاکسی، ماشین‌های خطی یا حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، از حمل‌ونقل محدودتری برخوردار است، ولی مسافران می‌توانند با برنامه‌ریزی مناسب از مکان هایی که می خواهند دیدن کنند.
