دوران بارداری یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی یک زن است که نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد. یکی از عوامل حیاتی برای حفظ سلامت مادر و رشد صحیح جنین، تامین آب کافی برای بدن است. خطرات کم آب شدن بدن در بارداری می‌تواند عوارض جدی مانند زایمان زودرس، اختلال در رشد جنین، عفونت‌های ادراری و مشکلات گوارشی را به دنبال داشته باشد. بنابراین آگاهی از این خطرات و رعایت توصیه‌های لازم برای تامین آب بدن، اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مقاله بیشتر درباره این موضوع و عوارض آن صحبت خواهیم کرد.
آب آشامیدنی سالم می‌تواند بسیاری از عوارض بارداری را کاهش دهد و بدن را برای روبه‌رو شدن با تغییرات فیزیولوژیکی این دوره آماده‌تر کند. در نهایت، نوشیدن آب سالم به حفظ سلامت بیشتر مادر و جنین کمک می‌کند. آنچه مسلم است، نوشیدن آب تصفیه‌شده، سالم و گوارا برای تمام افراد ضروری و مفید است. با این حال، در برخی از دوره‌های زندگی که بدن انسان با تغییرات جدی روبرو می‌شود، اهمیت نوشیدن آب سالم دوچندان خواهد شد. یکی از این دوره‌ها، دوران بارداری است.
آب یکی از عناصر مهم برای زنان باردار محسوب می‌شود. در این دوران، آب نقش سیستم حمل مواد غذایی را ایفا کرده و مواد مغذی را از طریق خون مادر به جنین می‌رساند. همچنین نوشیدن آب تصفیه‌شده به دفع سموم از بدن کمک کرده و با رقیق کردن ادرار، از عفونت‌های رایج مجاری ادراری جلوگیری می‌کند.
اما شاید مهم‌ترین دلیل برای نوشیدن آب سالم در دوران بارداری، جلوگیری از کم‌آبی بدن باشد.
کمبود آب در این دوران می‌تواند خطرات جدی به دنبال داشته باشد. حجم زیادی از آبی که مادران باردار مصرف می‌کنند، برای تامین مایع موجود در کیسه آب جنین استفاده می‌شود. این مایع به طور متوسط هر یک ساعت یک‌بار تعویض می‌شود و برای این فرایند، آب بدن مادر مصرف می‌شود. تعویض منظم این مایع برای سلامت جنین حیاتی است.
در ماه هشتم بارداری، حجم خون مادر به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. در این زمان، نوشیدن آب سالم بیشتر اهمیت پیدا می‌کند؛ چراکه کمبود آب می‌تواند باعث غلیظ شدن خون و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی و عروقی شود. علاوه بر این، کم‌آبی بدن در سه ماهه سوم بارداری می‌تواند به انقباضات عضلانی، درد شدید و در نهایت زایمان زودرس منجر شود که مشکلات جدی برای نوزاد و مادر به همراه خواهد داشت. در بسیاری از موارد، نوشیدن آب کافی و سالم می‌تواند از بروز زایمان زودرس جلوگیری کند.
نقش آب تصفیه‌شده و سالم در تامین سلامت مادر و کودک غیرقابل انکار است.
با توجه به اینکه پزشکان مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند چای و قهوه یا نوشیدنی‌های الکلی را در دوران بارداری منع می‌کنند، آب تصفیه‌شده بهترین و ایمن‌ترین گزینه برای تامین مایعات بدن به شمار می‌رود.
همچنین بسیاری از زنان باردار به توصیه پزشکان ورزش می‌کنند. در نتیجه، تعریق ناشی از فعالیت بدنی می‌تواند آب بدن را کاهش دهد که با نوشیدن آب سالم می‌توان این کمبود را جبران کرد.
حفظ سلامت و شادابی پوست
کاهش بروز جوش‌های دوران بارداری
کمک به دفع سدیم اضافی از بدن
کاهش خطر زایمان زودرس یا سقط جنین
بهبود عملکرد دستگاه گوارش
دفع سموم و کاهش عفونت‌های احتمالی از طریق ادرار و تعریق
بر اساس گزارش اتحادیه متخصصان زنان آلمان در مونیخ، نوشیدن حداقل دو لیتر آب در روز برای زنان باردار توصیه می‌شود.
افزایش یک لیتری حجم خون در بدن زنان باردار باعث می‌شود نیاز بدن به آب بیشتر شود تا جنین بتواند از طریق جفت مواد مغذی و اکسیژن دریافت کند. علاوه بر این، بدن زنان باردار به دلیل تعریق بیشتر و ذخیره مایعات، نیاز بیشتری به نوشیدن آب سالم دارد. متخصصان تأکید می‌کنند نوشیدن آب کافی به تامین مواد معدنی مهم بدن کمک می‌کند. به ویژه آب معدنی سرشار از منیزیم می‌تواند به عملکرد بهتر عضلات مادر کمک کرده و از بروز واریس پیشگیری کند. در کنار مصرف آب، نوشیدن آبمیوه‌های طبیعی نیز می‌تواند به عنوان مکملی سالم برای رفع تشنگی مادران باردار مفید باشد.
در دوران بارداری، حجم خون بدن مادر حدود ۵۰ درصد افزایش می‌یابد تا مواد مغذی و اکسیژن کافی به جنین برسد. این افزایش حجم خون، همراه با تغییرات فیزیولوژیکی دیگر مانند رشد رحم، افزایش تعریق و دفع مایعات بیشتر، باعث می‌شود که بدن مادر به آب بیشتری نیاز داشته باشد. آب همچنین به حفظ سطح مناسب مایع آمنیوتیک که جنین در آن رشد می‌کند کمک می‌کند. این مایع، محیط ایمنی برای جنین فراهم کرده و در تبادل مواد مغذی و محافظت از او نقش حیاتی دارد.
کم‌آبی بدن در بارداری عوارض متعددی دارد که برخی از آن‌ها بسیار خطرناک هستند:
یکی از جدی‌ترین پیامدهای کم‌آبی، افزایش خطر زایمان زودرس است. کاهش مایع آمنیوتیک و تحریک انقباضات رحمی می‌تواند باعث شروع زودهنگام زایمان شود که با خطراتی برای نوزاد همراه است.
کمبود آب می‌تواند تبادل مواد مغذی و اکسیژن بین مادر و جنین را مختل کند. این مسئله ممکن است منجر به کاهش وزن جنین یا اختلال در رشد طبیعی او شود.
کم‌آبی باعث غلیظ شدن ادرار می‌شود که محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند. این مسئله می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت‌های ادراری را افزایش دهد؛ عفونت‌هایی که در صورت پیشرفت، ممکن است عوارض بیشتری برای مادر و جنین ایجاد کنند.
کم‌آبی بدن می‌تواند فشار خون را تحت تاثیر قرار داده و خطر بروز بیماری‌های مرتبط با فشار خون بارداری، مانند پره‌اکلامپسی، را افزایش دهد. این شرایط می‌تواند سلامت مادر و جنین را به طور جدی تهدید کند.
نوشیدن ناکافی آب در دوران بارداری می‌تواند منجر به یبوست و هموروئید شود که مشکلات شایعی در این دوره محسوب می‌شوند.
بدن کم‌آب نمی‌تواند به خوبی دمای خود را تنظیم کند، که این امر می‌تواند باعث خستگی، سرگیجه و حتی غش در زنان باردار شود.
مایع آمنیوتیک برای رشد صحیح ریه‌ها، سیستم گوارشی و سیستم اسکلتی جنین ضروری است. کم‌آبی بدن مادر مستقیماً باعث کاهش این مایع می‌شود که رشد جنین را با خطر مواجه می‌کند.
برخی از علائم هشداردهنده‌ی کم‌آبی در دوران بارداری عبارتند از:
اگر این علائم را در دوران بارداری تجربه کردید، باید مصرف آب را افزایش دهید و در صورت تداوم علائم، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
متخصصان توصیه می‌کنند زنان باردار روزانه حدود ۲ تا ۲.۵ لیتر آب (معادل ۸ تا ۱۰ لیوان) بنوشند. این میزان بسته به شرایط آب‌وهوایی، سطح فعالیت بدنی و نیازهای فردی ممکن است افزایش یابد. نوشیدن مایعات سالم مانند آب، آبمیوه‌های طبیعی بدون شکر افزوده، یا آب نارگیل می‌تواند به تامین آب بدن کمک کند.
با توجه به تغییرات فیزیولوژیکی دوران بارداری، نوشیدن آب کافی برای حفظ سلامت مادر و جنین ضروری است. نادیده گرفتن نیاز بدن به آب می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلات جدی شود. همان‌طور که بررسی شد، خطرات کم آب شدن بدن در بارداری می‌تواند سلامت هر دو را تهدید کند و حتی پیامدهای غیرقابل جبرانی به همراه داشته باشد. در نتیجه، زنان باردار باید اهمیت مصرف آب سالم و کافی را جدی بگیرند و در تمام طول این دوره حساس، مراقب علائم کم‌آبی باشند.
