به گزارش تسنیم، 30 اردیبهشت 1403 بالگرد حامل رئیس‌جمهور در شمال‌غرب کشور دچار سانحه و سقوط شد و آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور، آیت‌الله سید محمدعلی آل‌هاشم امام جمعه تبریز، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی و دیگر همراهان که سرتیم حفاظت رئیس جمهور و کادر پروازی بودند، به شهادت رسیدند.

آقای رئیسی در آن سفر بعد از افتتاح سد قیز قلعه‌سی در منطقه مرزی خداآفرین که به اتفاق الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان صورت گرفته بود، در حال بازگشت به سوی پالایشگاه تبریز بود که بالگرد حامل وی سقوط کرد و به‌علت صعب‌العبور بودن منطقه و وجود مه غلیظ، عملیات جست‌وجو به طول انجامید و بعد از حدود 15 ساعت، پیکر شهدا یافته شد.

به‌یاد داریم فضای عمومی کشور که آن‌روز در حال تدارک برای ورود به جشن سال‌روز میلاد امام رضا(ع) بود، بعد از وقوع این حادثه به فضای دعا و توسل و هم‌چنین پس از اعلام خبر شهادت رئیس‌جمهور، به غم فرو رفت.

در این مصاحبه به سراغ مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم رفته‌ایم تا به مرور خاطراتی از از شهید رئیسی و سبک کاری، مدیریتی و اخلاقی او بپردازیم.

متن این گفت‌وگو به شرح زیر است:

تسنیم: با توجه به مسئولیت‌های مختلف شما در ادوار و دولت‌های مختلف، سابقه‌ی آشنایی شما با شهید رئیسی از کجا رقم خورد؟ چگونه به دولت سیزدهم رفتید؟

بذرپاش: من حدود سال 1380 در اواخر دوران دانشجویی در دانشگاه شریف با آقای رئیسی ارتباط داشتم و برای برخی جلسات در کسوت ریاست سازمان بازرسی به دانشگاه دعوت می‌شدند. بعد از حضور من مجلس نهم، ایشان مسئولیت آستان قدس را عهده‌دار شده و به ما گفتند می‌خواهیم بخش اجتماعی آستان قدس را با معماری جدید به‌نحوی رقم بزنیم تا سطح خدمت‌رسانی آستان به همگان ارتقا یابد. چندین جلسات را گذراندیم و بنیاد اجتماعی کرامت رضوی تأسیس شد و بنده مسئولیت هیئت مدیره این بنیاد را برعهده گرفتم.

فعالیت‌های اجتماعی آستان در قالب این بنیاد رقم خورد و هم‌اکنون هم دنبال می‌شود؛ بنیاد کرامت در عرصه‌های مختلف از جمله رسیدگی به زائران در آیین‌های 30 صفر و شهادت امام رضا(ع)، اربعین حسینی، مردمی‌سازی امور و غیره فعال بوده و هست. (اعزام زائراولی‌ها، اشتغالزایی، مشاوره، جهیزیه از جمله عرصه‌های خدمتی این بنیاد است.)

بعد از آن، بنده در دیوان محاسبات و ایشان نیز در ریاست قوه قضاییه بودند و تعامل ما بیشتر بود و جلسات کاری ادامه داشت اما بعد از تشکیل دولت، از ابتدا به من گفتند که به دولت بروم ولی من خواستم اجازه دهید در دیوان بمانم و از این طریق و در دستگاه نظارتی کمک‌کار باشم.

ایشان چندین بار به من پیشنهاد حضور در دولت را مطرح کرد و بعد از درگذشت مرحوم رستم قاسمی در آذرماه 1401 به وزارت راه و شهرسازی رفتم. این وزارتخانه دارای حوزه‌های کاری مهمی از جمله مسکن، کریدورها و حمل و نقل است که حقیقتاً کار سنگینی دارد.

تسنیم: رهبر معظم انقلاب تعابیر بلندی درباره شهید رئیسی مطرح فرموده‌اند؛ از نظر شما این رئیس‌جمهور شهید چه ویژگی‌هایی دارا بود که تحسین حضرت آقا را بر انگیخت؟

بذرپاش: از ابتدای همکاری با شهید رئیسی با ویژگی‌های خاص ایشان آشنا شدم؛ شهید رئیسی اهل قانون و کار جهادی بود. به‌عنوان مثال در ماجرای مسکن باید بگویم که رئیس‌جمهورِ شهید در حالی ساخت یک میلیون مسکن در سال را مطرح کرد که این نیاز کشور و اتفاقاً قانون جهش و تولید مسکن است که تکلیف قانونی است. اگر قانون هم نبود، نیاز کشور بوده و هست و شهید رئیسی با شجاعت اعلام کرد که باید برای رفع این نیاز و حل این مشکل اقدام شود و دولت با همه توان برای ساخت یک میلیون مسکن به میدان آمده و بستر را فراهم کند.

شهید رئیسی از مشکل فرار نکرد و اتفاقاً تعهد داد و کار را دنبال کرد و همه‌ی امکانات فردی و جمعی برای این مهم، بسیج شد. مسئله مسکن در دولت‌شان به یکی از موضوعات اصلی تبدیل شده بود که باید دنبال می‌شد. از هنرهای مدیریتی این است که یک موضوع را به مسئله درجه اول کشور تبدیل کند و ما این را در اقدامات شهید رئیسی می‌بینیم.

ابتدای دولت سیزدهم رشد بخش مسکن طبق آمار بانک مرکزی و مرکز آمار منفی 7.1 بود اما این آمار در سال 1402 به مثبت 7.1 رسید؛ این رشد معنادار غیر از انجام کار و تلاش و پیگیری حاصل شده است؟ هم‌چنین در دولت سیزدهم بیش از صد هزار هکتار زمین در شهر و روستا برای نهضت مسکن تأمین شد؛ برای درک این عدد باید گفت در تمام مسکن مهر که طرح خوبی هم بود، هشت هزار هکتار زمین تخصیص داده شده بود و اگر دولت ادامه داشت این عدد فراتر می‌رفت.

ما در برنامه داشتیم در سال 1403، بیش از یک میلیون قطعه زمین در روستاها به مردم دهیم و بیش از نیمی از آن در مقاطع مختلف تحویل شد؛ برای درک این عدد هم باید بگویم از ابتدای انقلاب تا سال 1402 بنیاد مسکن 800 هزار مسکن قطعه زمین به مردم فروخته بود و نه رایگان، ولی ما زمین را رایگان به مردم می‌دادیم. به‌یاد داریم در انتخابات اخیر برخی می‌گفتند می‌خواهیم به مردم زمین بدهیم اما دولت آقای رئیسی این را انجام داده بود.

هم‌چنین در دولت سیزدهم با 240 هزار واحد مسکن مهر که از دولت دهم باقی مانده و هنوز تحویل نشده بود مواجه بودیم؛ شرایط به‌نحوی بود که خریدار پول را داده بود و اعتبار بانکی نیز مصروف شده بود و پولی برای تکمیل وجود نداشت ولی ما با تأمین منابعی از روش‌های مولدسازی تا پایان دولت سیزدهم، حدود 140 هزار واحد آن را ساخته و تحویل دادیم و تا پایان دولت نیز قرار بود همه را تکمیل و تحویل دهیم. مثلاً در پردیس از  27هزار مسکن مهر باقیمانده حدود 21 هزار آن تکمیل و تحویل متقاضیانی که اکثر آن‌ها بالای 10سال منتظر بودند شد.

توجه به همسایگان به‌صورت ویژه از سوی آقای رئیسی پیگیری می‌شد؛ یکی از جلوه‌های این ارتباط مسئله کریدور، حمل و نقل و ترانزیت کالاست. رکورد ترانزیت در کشور سال 1393 با 12 میلیون تن بار ثبت شده بود ولی بعد از آن کاهشی شد اما جالب است بگویم در سال 1402 رکورد تزانزیت کشور شکست و 17.7 میلیون تن کالا جابجا شد و روند رشد آن نیز در ابتدای سال 1403 ادامه داشت. این رکوردها با کار و پیگیری به سرانجام رسید.

تمامی پروژه‌های کریدوری در دولت آقای رئیسی فعال شد و تأمین منابع را هم انجام می‌دادیم؛ قطعه زاهدان-چابهار از کریدور شمال-جنوب‌شرق که باقی مانده بود، پیگیری شد و باید در سال 1403 افتتاح می‌شد ولی معطل مانده است. هم‌چنین در شمال‌غرب کشور نیز در منطقه‌ای که حادثه‌ی بالگرد شهید رئیسی رخ داد، کریدور ارس است؛ سال‌ها درباره زنگزور مشکل وجود داشت و بعد از پیگیری‌های ویژه، توافق کردیم کریدور ارس در مرز مشترک ایران و آذربایجان احداث شود. شهید رئیسی قبل از افتتاح سد قیز قلعه‌سی از این پروژه بازدید کرده بود و آقای رئیسی از سرعت انجام کار متعجب شده بود و کار با سرعت دنبال می‌شد.

این موارد با پیگیری‌های داخلی و خارجی شهید رئیسی و اقدامات وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط حاصل شد. دولت شهید رئیسی خدمت بزرگی در عرصه مسکن، ترانزیت، کریدورها، رفع نقاط حادثه‌خیز، حل مشکل جابجایی کالا، احداث فرودگاه 35 میلیونی، گذرگاه‌های مرزی، توسعه بنادر، تبدیل اسناد عادی به رسمی و ساماندهی بازار اجاره‌بها به مردم و کشور ارائه داد که هر یک نیاز به تشریح دارد.

در حوزه توسعه مکران که بعضاً هم سخنانی درباره آن مطرح می‌شود، طرح‌های توسعه ناظر بر ایران پیشرفته در دست بود و مصوبات 27 سکونتگاه ساحلی را گذراندیم و مکان‌یابی تصویب شد و همه عوامل از جمله آب، انرژی، پدافند، محیط‌زیست و غیره مد نظر قرار گرفته و عملیات اجرایی سه شهر هم آغاز شد.

هم‌چنین در حوزه واردات هواپیما که حوزه‌ای است که در تحریم شدید قرار دارد، در دولت سیزدهم 100 هواپیما وارد کشور شد. لازم است به‌عنوان وزیر سابق راه بگویم که تا زمانی که به تولید داخلی برسیم، باید واردات هواپیما صورت بگیرد تا کار کشور معطل نماند. در روزهای اخیر نیز دو هواپیما برا شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی هما خریده شده که موتور اضافه دارد و با سن خدمتی 7-8 سال است که می‌تواند پروازهای دوردست را طی کند و وارد کشور شد. البته که باید تعداد هواپیماهای ما بیش از این باشد ولی با پیگیری‌های شهید رئیسی توانستیم این حجم را به کشور برسانیم.

درباره قطار پرسرعت تهران-مشهد نیز اقداماتی را آغاز کردیم و چندین میلیارد دلار منابع نیاز داشت؛ مطالعات اولیه صورت گرفت و در هماهنگی با آقای مخبر(معاون اول رئیس‌جمهور) درخصوص شیوه تأمین منابع مالی به توافق رسیدیم؛ این پروژه مورد تأکید رهبر انقلاب است.

در حوزه پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره که از دهه 1350 معطل مانده بوده، در این دولت آغاز شد و ذکر این موارد به این‌علت است که برخی نمونه‌های آغاز و سرانجام کارهای زیرساختی در کشور به اطلاع همگان برسد.

این کارهای توسعه‌ای و زیرساختی بود که رهبر معظم انقلاب از دولت آقای رئیسی از دولت کار و خدمت تعبیر کرده بودند؛ این تعبیر نشان از آغاز کارهای مهم در کشور است و ما نمونه‌های آن را دیده‌ایم. حرکت آغاز شده بود و باید زمان می‌گذشت و منتظر می‌ماندیم تا به سرانجام برسد. «پیگیری» از ویژگی‌های شاخص شهید رئیسی است.

«حلم» از دیگر مشخصه‌های آقای رئیسی است؛ حتی یک مورد وجود نداشت که من او را عصبانی ببینم، این هم بر اثر خودسازی بود. می‌دانیم که فشارها بر شهید رئیسی به‌عنوان یک رئیس‌جمهور کم نبود؛ مشکلات، کمبود منابع، توقعات بالا، تخریب منتقدین و مخالفین و غیره بر ایشان فشار وارد می‌کرد ولی او با حلم کار را پیش می‌برد و از او حرف اختلاف‌انگیز ندیدیم.

ما شهید رئیسی را در «تبعیت از رهبر انقلاب» پیشرو می‌دیدیم؛ او اعتقاد داشت باید نظرات و منویات معظم‌له به اجرا در بیاید و حتی اگر نظر شخصی داشت، نظر حضرت آقا را ارجح می‌دانست. آقای رئیسی کارهای یومیه‌ی کشور و هم‌چنین مباحث مورد نیاز آینده و زیرساخت‌ها را با هم دنبال می‌کرد و درگیر روزمرگی نشده بود.

تسنیم: بیشترین دغدغه‌ی شهید رئیسی که از شما پیگیری می‌کرد چه بود؟

بذرپاش: وزارت راه و شهرسازی با ابعاد مختلفی از زندگی مردم سروکار دارد اما مهم‌ترین موضوعات مورد پیگیری‌شان مسکن، حمل و نقل امن، توسعه ناوگان انواع حمل و نقل، کریدورها و ترانزیت بود.

تسنیم: آیا موردی بود که شهید رئیسی به شما تذکر جدی داده باشد؟

بذرپاش: تذکرها برای پیگیری کارها بسیار بود ولی موضوع اربعین حسینی، حج و سفرهای نوروزی از مسائلی بود که شدیداً پیگیری می‌کرد. در سال‌های اخیر اقدامات خوبی برای تسهیل سفر زائران اربعین صورت گرفت و یک نمونه‌ی آن، بهسازی راه‌ها، اصلاح مسیرها، تجهیز پایانه‌های مرزی و خصوصاً مسیر ایلام-مهران بود که همیشه با ترافیک‌های بالای ده ساعت مواجه بودیم ولی امروزه زمان ترافیک کمتر از نیم‌ساعت است.

لازم است بگویم با پیگیری‌های شهید رئیسی، در سال 1403 تمام عملیات جابجایی حجاج تمتع با استفاده از ناوگان هوایی کشورمان صورت گرفت.

تسنیم: شما در آخرین سفر با ایشان همراه بودید؛ بفرمایید چه اتفاقاتی در آن آخرین ساعات افتاد؟

بذرپاش: این سفر بسیار تلخ است و سخن گفتن درباره آن آسان نیست. در مسیر حرکت تبریز به محل دیدار سران ایران و آذربایجان، من در بالگرد همراه شهید رئیسی بودم و پروژه‌ها را توضیح می‌دادم. شهیدان رئیسی و آل‌هاشم دوستی دیرینه داشتند و در آن مسیر نیز آقای رئیسی چندین خاطره از دوران مسئولیت آقای آل‌هاشم در ارتش تعریف کرد.

بعد از افتتاح سد قیز قلعه‌سی، تعدادی از مردم محلی آمده بودند و مطالباتی داشتند؛ شهید رئیسی به سخنان گوش کرد و پاسخ داد.

در این‌قبیل سفرها، معمولاً وزیری که پروژه در حیطه‌ی کاری اوست با رئیس‌جمهور همراه می‌شود تا بتواند توضیحات کامل را بدهد و این پروتکل تشریفات است. من هم در مسیر تبریز به کریدور ارس همراه ایشان بودم و توضیحات را دادم. برای بازگشت از محل کریدور به سد، آقای محرابیان(وزیر نیروی دولت سیزدهم) در بالگرد رئیس‌جمهور حضور داشت و توضیحاتی را ارائه کرد. بعد از افتتاح سد به سمت تبریز، چون قرار بود افتتاحی در پالایشگاه تبریز انجام شود، باید آقای اوجی(وزیر نفت دولت سیزدهم)همراه ایشان می‌رفت اما او از صبح در محل پالایشگاه منتظر رئیس‌جمهور مانده بود و حتی شنیدم خود آقای پزشکیان(نماینده سابق مردم تبریز در مجلس و رئیس‌جمهور فعلی) هم در محل پالایشگاه حضور داشت تا با رئیس‌جمهور دیدار داشته باشد.

وسایل شخصی من در آن بالگرد وجود داشت و تشریفات هم به من اعلام کرد که در بالگرد حامل آقای رئیسی باشم؛ من زودتر به نزدیک بالگرد رسیده بودم و آنجا قدم می‌زدم، شهدای این حادثه با یک خودروی ون رسیده و سوار بالگرد شدند. بعد از این ماجرا، به اعضای تشریفات گفتم که کیف دستی و کت من را از داخل بالگرد بدهید و من با بالگرد دیگری می‌آیم.

بعد از حرکت به سمت پالایشگاه تبریز، حدود ساعت 13:45 در محل معدن مس سونگون فرود آمدیم و متوجه شدیم که محافظ‌ها در حال برقراری تماس با بالگرد شهید رئیسی هستند و مهندس پرواز گفت بالگرد حامل آقای رئیسی را گم کرده‌ایم.

وقتی شهید آل‌هاشم تلفنِ خلبان را جواب داد متوجه شدیم که بالگرد زمین خورده و امید داشیم سرنشینان زنده باشند و سریعاً برای کمک به آنها برسیم. با چند ماشین معدن به سمت کوه و منطقه رفتیم اما مه همه‌جا را فرا گرفت. آن منطقه پوشش گیاهی خاصی دارد و کمک‌ها از ورزقان، استان و تهران به ترکیب تیم‌های جست‌وجو اضافه شد ولی چون مه سنگین بود، پهپادها هم به‌خوبی نمی‌توانستند جست‌وجو کنند، چون در ارتفاع درخت‌های بلند و پوشش گیاهی سنگین وجود دارد.

تیم‌های جست‌وجو بعد از ساعت‌ها به روستای «اوزی» که حادثه در آن منطقه رخ داد رسیدند اما اهالی روستا هم صدایی از بالگرد و یا انفجار نشنیده بودند. بعد از یافتن ابدان مطهر مشخص شد که محل حادثه حدود 800 متر با روستا فاصله دارد.

ابتدای صبح روز دوشنبه بالگرد پیدا شد و همراه با سردار سلامی فرمانده‌کل سپاه و دیگر اعضای ستاد جست‌وجو، به محل حادثه رفتیم و صحنه‌های تلخ پیش رو چشم‌مان قرار گرفت و آن سفر بی‌پایان و تلخ، به انتها رسید.