خبرگزاری مهر - گروه سیاست: در آستانه دور جدید مذاکرات بین ایران و آمریکا، همچنان شاهد گزافه گویی های سران و مقامات رژیم جعلی صهیونیستی علیه کشورمان هستیم. این رژیم که سابقه فجایع حقوق بشر از جمله کشتار کودکان و جنایات ضد بشریت را در کارنامه خود دارد، اکنون با تهدید به حمله نظامی به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، اقدام به تشدید تنش‌ها با ایران اسلامی کرده است.
با توجه به این تهدیدات و افزایش احتمال برخوردهای نظامی، این سوال طبیعی است که در ذهن بسیاری از کارشناسان و مردم شکل می‌گیرد: آیا رژیم صهیونیستی واقعاً توان انهدام زیرساخت‌های دفاعی و هسته‌ای ایران را دارد؟ و در صورت اقدام به چنین اشتباهی، چه پاسخی از سوی ایران دریافت خواهد کرد؟
این موضوع نه تنها نیازمند بررسی دقیق توانایی‌های نظامی طرفین است، بلکه ضرورت آمادگی استراتژیک و واکنش محتمل ایران را نیز مطرح می‌کند.
ایران به عنوان یکی از بازیگران اصلی صحنه نظامی غرب آسیا، در رتبه‌بندی قدرت نظامی جهان و آسیا جایگاه قابل توجهی دارد. با وجود محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و کمبود بودجه دفاعی، این کشور با قدرت موشکی، صنایع دفاعی بومی، و موقعیت استراتژیک منحصر به فرد خود، همچنان یکی از قدرت‌های نظامی منطقه به شمار می‌آید. اما چه رتبه‌ای در میان کشورهای جهان و آسیا دارد و نقاط قوت آن چیست؟ در ادامه، به بررسی دقیق وضعیت نظامی ایران می‌پردازیم.
طبق گزارش مؤسسه آمریکایی GFP (Global Firepower)، که به طور سالانه قدرت نظامی کشورهای جهان را مقایسه و رتبه‌بندی می‌کند، ایران در سال ۲۰۲۳ نیز به عنوان یکی از قدرت‌های نظامی منطقه غرب آسیا شناخته شده است. این گزارش نشان می‌دهد که ایران نه تنها نسبت به رژیم صهیونیستی بلکه نسبت به کشورهایی مانند عربستان سعودی و پاکستان نیز دارای موقعیت برتری است. جمهوری اسلامی ایران در قدرت بازدارندگی نظامی، رتبه هفت قاره پهناور آسیا را دارد، درحالیکه رتبه‌های اول تا سوم در اختیار کشورهایی نظیر روسیه، چین و هند است. همچنین طبق گزارش این مؤسسه، در حوزه قدرت نظامی کشور ایران نسبت به رژیم صهیونیستی و کشورهایی همچون پاکستان و عربستان هم بالاتر بوده و هم دست برتر را دارد.»
بودجه نظامی ایران، یک سوم کشورهای منطقه غرب آسیا
بررسی‌ها نشان می‌دهد که کشورهای که به نام آنها اشاره شد بیشترین تولیدکننده و خریدار تسلیحات نظامی در منطقه هستند و اساساً قدرت خود را مبتنی بر این نیرو تعریف می‌کنند. برای مثال به گزارش این مؤسسه، فقط بودجه نظامی عربستان در سال ۲۰۲۰، میزان ۵۶ میلیارد دلار بیان شده است، علاوه بر این طبق گزارش این منبع دفاعی، بودجه دفاعی کشور هندوستان در همان سال ۶۱ میلیارد دلار بوده است.
بودجه رژیم صهیونیستی برای سال ۲۰۲۵
۱۲ آبان ۱۴۰۳ کابینه اسرائیل پیشنهاد جنجالی بودجه ۲۰۲۵ این رژیم را در حالی تصویب کرد که در آن مجبور شده است برای تأمین هزینه‌های جنگ، مالیات‌ها را افزایش و سایر هزینه‌ها را کاهش دهد. این بودجه شامل مجموعه‌ای از افزایش مالیات و کاهش هزینه‌ها برای پوشش هزینه‌های جنگ علیه غزه است، آن هم جنگی با سرنوشت نامعلوم که وارد دومین سال خود شده و صهیونیست‌ها همچنان در کف خیابان خواهان پایان یافتن آن هستند.
رژیم صهیونیستی مجبور شده هزینه‌های نظامی خود را میلیاردها شکل افزایش دهد تا هزینه‌های جنگ در غزه و لبنان را پوشش دهد، درحالیکه بخش بزرگی از اقتصاد این رژیم به دلیل کمبود کارگران به‌شدت افول داشته است.
بزالل اسموتریچ وزیر دارایی رژیم صهیونیستی در همان روزها در بیانیه‌ای اعلام کرد: هدف اصلی در بودجه ۲۰۲۵ حفظ امنیت کشور و کسب پیروزی در همه جبهه‌ها و درعین‌حال حفظ قدرت اقتصاد رژیم صهیونیستی است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز گفت است که بودجه دفاعی ممکن است بیشتر نیز افزایش یابد، یا با اضافه‌کردن پول‌هایی به بودجه قبل از تصویب آن در پارلمان در ژانویه یا از طریق بودجه تکمیلی و متمم که بعداً به تصویب برسد. پیش‌از آن نیز، اسموتریچ گفته بود که بودجه ارتش برای سال ۲۰۲۵ باز نخواهد بود، اگرچه هزینه‌های آن در سال ۲۰۲۵ به ۱۰۲ میلیارد شیکل (۲۷.۵ میلیارد دلار) خواهد رسید.
یایر لاپید، نخست‌وزیر سابق و رهبر اصلی اپوزیسیون در رژیم صهیونیستی، از این بودجه انتقاد کرده و گفته بود: «این بودجه سالانه ۲۰ هزار شکل هزینه هر خانواده در رژیم صهیونیستی را افزایش می‌دهد».
رهبران اپوزیسیون معتقدند این بودجه که در آن هزینه‌ها برای جریان‌های تندرو ائتلاف راست افراطی نتانیاهو (از جمله حریدی‌ها) حفظ شده به زیان معیشت صهیونیست‌هاست.
رتبه‌بندی قدرت نظامی ایران در آسیا و جهان
رتبه‌بندی قدرت نظامی ایران در آسیا و جهان به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل مواردی مانند تعداد نیروهای نظامی، بودجه دفاعی، تجهیزات نظامی، توان فناوری، ظرفیت صنایع دفاعی، موقعیت استراتژیک، و توانایی‌های عملیاتی است. بر اساس گزارش‌ها و تحلیل‌های انجام‌شده توسط منابع مختلف (مانند مؤسسه Global Firepower) و همچنین شرایط سیاسی و اقتصادی روز، می‌توان به طور کلی وضعیت قدرت نظامی ایران را ارزیابی کرد.
رتبه‌بندی قدرت نظامی ایران در جهان
بر اساس گزارش‌های سال ۲۰۲۳، ایران معمولاً در محدوده رتبه ۱۳ تا ۱۵ جهان قرار می‌گیرد. این رتبه‌بندی بر اساس معیارهای مختلفی محاسبه می‌شود که شامل موارد زیر است:
۱. تعداد نیروهای نظامی: ایران دارای حدود بین ۰.۵ تا ۱.۵ درصد از جمعیت نیروی نظامی فعال و حدود ۴۰۰,۰۰۰ نفر ذخیره است. این تعداد با توجه به جمعیت کشور، یکی از نقاط قوت ایران به شمار می‌آید.
۲. تجهیزات نظامی: ایران دارای انواع مختلفی از تجهیزات نظامی است، از جمله تانک‌ها، توپخانه، موشک‌های بالستیک و کروز، زیردریایی‌ها و ناوگان هوایی.
۳. توانایی‌های موشکی: ایران اسلامی یکی از قدرتمندترین کشورها در زمینه تولید و پرتاب موشک‌های بالستیک و کروز در جهان است. این موضوع به عنوان یکی از نقاط قوت اصلی نظامی کشورمان شناخته می‌شود.
۴. صنایع دفاعی محلی: ایران توانسته است در شرایط تحریم‌ها، صنایع دفاعی داخلی خود را توسعه دهد و تجهیزات نظامی مختلفی را به صورت محلی تولید کند. این توانایی به کشور کمک کرده است تا در برابر تحریم‌های بین‌المللی مقاومت کند.
۵. موقعیت استراتژیک: موقعیت جغرافیایی ایران در منطقه غرب آسیا و کنترل تنگه هرمز، نقش مهمی در قدرت نظامی کشور ایفا می‌کند.
۶. بودجه دفاعی: بودجه دفاعی ایران نسبت به کشورهایی مانند ایالات متحده، چین، یا روسیه بسیار کمتر است. این مسئله به دلیل تحریم‌های اقتصادی و مشکلات مالی داخلی است و به هیچ عنوان قابل قیاس با بودجه‌های سرسام آوری که برخی کشورها به حوزه نظامی اختصاص داده‌اند نیست.
رتبه‌بندی قدرت نظامی ایران در آسیا
در آسیا، ایران معمولاً در محدوده رتبه ۶ تا ۸ قرار می‌گیرد. این رتبه‌بندی نشان‌دهنده این است که ایران در منطقه آسیا یکی از کشورهای قدرتمند نظامی به حساب می‌آید، اما در مقایسه با کشورهایی مانند چین، هند و روسیه، در رده‌های پایین‌تری قرار دارد.
نقاط قوت قدرت دفاعی و نظامی ایران:
۱. قدرت موشکی: ایران دارای یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین آرсенال‌های موشکی در جهان است.
۲. موقعیت جغرافیایی: کنترل تنگه هرمز و دسترسی به دریای خزر و خلیج فارس، ایران را به یک بازیگر مهم در منطقه تبدیل کرده است.
۳. صنایع دفاعی محلی: توانایی تولید تجهیزات نظامی در شرایط تحریم‌ها، یکی از نقاط قوت ایران است.
۴. نیروهای نظامی متعدد: ایران دارای نیروهای نظامی (ارتش، سپاه و وزارت دفاع)، انتظامی و بسیج مردمی است که در مواقع بحران می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند.
با همه این اوصاف و اعداد و ارقام بنا بر اعتراف صاحب نظران و رهبران قدرت‌های جهانی ایران به عنوان یکی از قدرت‌های نظامی منطقه غرب آسیا و جهان شناخته می‌شود و توانایی‌های خاصی مانند قدرت موشکی و موقعیت استراتژیک، ایران را به یک بازیگر مهم در صحنه بین‌المللی تبدیل کرده است.
مقایسه بودجه دفاعی ایران با کشورهای منطقه
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در منطقه غرب آسیا، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی بیشترین بودجه خود را صرف خرید و توسعه تسلیحات نظامی می‌کنند. با این حال، ایران با وجود تحریم‌های گسترده و فشارهای بین‌المللی، توانسته است با بودجه‌ای کمتر، عملکردی برتر از بسیاری از کشورها داشته باشد.
- بودجه دفاعی ایران (۲۰۲۳): حدود ۱۹ میلیارد دلار (معادل یک سوم بودجه کشورهای منطقه).
- بودجه دفاعی رژیم صهیونیستی (۲۰۲۳): حدود ۲۶ میلیارد دلار (بدون در نظر گرفتن کمک‌های نظامی آمریکا که سالانه ۳.۸ میلیارد دلار است).
- بودجه دفاعی عربستان سعودی (۲۰۲۳): حدود ۵۷ میلیارد دلار.
- بودجه دفاعی پاکستان (۲۰۲۳): حدود ۱۱ میلیارد دلار.
پیشرفتهای ایران در صنعت دفاعی
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ایران در حوزه نظامی، توسعه صنایع دفاعی بومی و کاهش وابستگی به تجهیزات خارجی است. این موضوع به ویژه در شرایط تحریم‌های بین‌المللی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
برخی از دستاوردهای کلیدی:
۱. موشک‌ها و سامانه‌های دفاع هوایی:
- ایران توانسته است موشک‌های بالستیک و کروز پیشرفتهای مانند خرمشهر، فاتح، ذوالفقار و شهاب را به صورت بومی تولید کند.
- سامانه‌های دفاع هوایی مانند باور -۳۷۳ (معادل ایرانی S-300) و مرصاد نیز از دستاوردهای این حوزه هستند.
۲. صنایع دریایی:
- ایران اسلامی موفق به ساخت زیردریایی‌های مدرن مانند فاتح و غدیر شده است.
- ناوچه‌های بومی مانند دنا و سهند نیز از دیگر دستاوردهای این حوزه هستند.
۳. پهبادها (UAV):
- ایران به یکی از قدرت‌های برتر جهان در تولید و استفاده از پهپادهای نظامی تبدیل شده است. پهپادهایی مانند شاهد -۱۲۹، کرار، کمان ۱۲ و کمان ۲۲، ارش، غزه، فطرس و شاهد -۱۹۱ از جمله محصولات برجسته این حوزه هستند.
۴. سلاح‌های سبک و سنگین:
- ایران توانسته است انواع سلاح‌های سبک و سنگین را به صورت بومی تولید کند. از جمله این دستاوردها می‌توان به تانک‌های کرر و ذوالفقار اشاره کرد.
۵. قدرت نیروی هوایی:
- با توجه به محدودیت‌های خرید تجهیزات خارجی، ایران توانسته است نیروی هوایی خود را با تولید هواپیماهای بومی مانند یاسین و کوثر تقویت کند و هواپیماهای موجود را بازآمد و عملیاتی کند.
موقعیت ایران در منطقه غرب آسیا
بر اساس سند چشم‌انداز بیست ساله ایران، کشورمان تا افق ۱۴۰۴ (۲۰۲۵) باید به قدرت اول نظامی در منطقه غرب آسیا تبدیل شود. با توجه به پیشرفتهای اخیر و دستاوردهای صنایع دفاعی، ایران در حال حاضر در رتبه دوم منطقه پس از ترکیه قرار دارد. با این حال، با توجه به رشد چشمگیر صنایع دفاعی ایران، احتمالاً این هدف زودتر از افق ذکر شده محقق خواهد شد.
همه این موارد و البته دستاوردهایی که در میدان عمل آزمایش خود را به خوبی پس داده که عملیات‌های وعده صادق ۱و ۲ و انهدام انواع پیشرفته پهپاد های آمریکا و رژیم صهیونیستی نمونه‌های از این توانمندی است و ثابت می‌کند ایران با وجود محدودیت‌های متعدد، توانسته است در حوزه صنایع دفاعی و قدرت نظامی پیشرفتهای چشمگیری داشته باشد. این پیشرفت‌ها نه تنها به افزایش قدرت بازدارندگی کشور کمک کرده است، بلکه ایران را به یکی از قدرت‌های برتر منطقه تبدیل کرده است. با توجه به سرمایه‌گذاری‌های ادامه‌دار در حوزه فناوری و صنایع دفاعی، ایران می‌تواند در آینده نزدیک به اهداف بلندمدت خود در این حوزه دست یابد.
