همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: شاید به نظر می‌رسد کرونا از تیترهای خبری داغ عقب‌نشینی کرده باشد، اما اثرات آن همچنان در زندگی روزمره ما موج می‌زند و گاه‌وبی‌گاه خود را نشان می‌دهد؛ از بیماری‌های روانی گرفته تا چاقی، از مشکلات قلبی تا اختلالات خواب، عوارض پنهان دوران پاندمی هر روز چهره‌ای تازه‌تر به خود می‌گیرند و ما را با چالش‌هایی مواجه می‌کنند؛ چالش‌هایی که اگر به‌موقع شناخته نشوند، ممکن است سلامت جامعه را با تهدیدی بزرگ‌تر از کرونا روبه‌رو کنند.
زخم‌های پنهان پاندمی بر روان جامعه
دکتر محمدرضا هاشمیان فوق‌تخصص مراقبت‌های ویژه؛ استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس انجمن علمی ایسیو ایران به اولین و شاید مهم‌ترین پیامد پساکرونا اشاره می‌کند و می‌گوید در حال حاضر افزایش چشمگیر بیماری‌های روانی یکی از عوارض این بیماری است.
به عقیده او طولانی‌شدن دوران قرنطینه، ترس از ابتلا، ازدست‌دادن عزیزان و شکاف‌های اجتماعی عمیق باعث شدند بسیاری از افراد به اضطراب، افسردگی و حتی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مبتلا شوند.
استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تأکید می‌کند ایجاد مراکز حمایت روانی، ترویج مشاوره‌های آنلاین، برگزاری کارگاه‌های سلامت روان و ترویج فعالیت‌هایی همچون مدیتیشن و ورزش، از جمله اقدامات اساسی برای ترمیم این زخم نامرئی هستند.
قلب‌هایی که زیر فشار کرونا شکستند
این فوق متخصص مراقبت‌های ویژه با اشاره به بیماری‌های قلبی می‌گوید: «کاهش تحرک در دوران قرنطینه، تغییرات تغذیه‌ای و استرس‌های طولانی‌مدت، به طرز نگران‌کننده‌ای آمار بیماری‌های قلبی و عروقی را بالا برده‌اند.»
به گفته او، بازگشت به فعالیت‌های ورزشی منظم، رژیم‌های غذایی سالم، کنترل فشارخون و استرس و افزایش آگاهی عمومی نسبت به بیماری‌های قلبی، نیاز ضروری دوران پساکروناست.
بیشتر بخوانید:
تهران چقدر برای پسا کرونا آماده است
چاقی؛ یادگار تلخ دوران قرنطینه
یکی دیگر از نتایج غیرمستقیم پاندمی، اضافه‌وزن و چاقی گسترده در جامعه است. دکتر هاشمیان می‌گوید: «انزوای خانگی و کاهش تحرک، همراه با خوردن غذاهای پرکالری در شرایط استرس و اضطراب، زمینه‌ساز رشد نگران‌کننده چاقی شد.»
او بر اهمیت آموزش عمومی در مورد شیوه‌های سالم زندگی، گسترش فرهنگ ورزش در خانواده‌ها، آگاهی از مدیریت استرس و بهبود کیفیت خواب تأکید می‌کند.
نفس‌هایی که هنوز سنگین‌اند
هاشمیان درباره پیامدهای ریوی بیماری کرونا می‌گوید: «بسیاری از بیماران کرونایی، حتی ماه‌ها پس از بهبودی، از تنگی نفس و علائم تنفسی رنج می‌برند. آسم، برونشیت و دیگر بیماری‌های ریوی در این گروه‌ها شیوع بیشتری یافته است.»
تمرینات تنفسی، توانبخشی ریوی و مراجعه منظم به پزشک برای کنترل علائم، از مهم‌ترین توصیه‌های او به بیماران دوران پساکروناست.
افزایش استرس و تحریک‌پذیری
دکتر هاشمیان در ادامه اضافه می‌کند: «اختلالات گوارشی همچون زخم معده، سندرم روده تحریک‌پذیر و مشکلات گوارشی دیگر، پس از کرونا افزایش چشمگیری یافته‌اند. اضطراب و تغییرات در رژیم غذایی، نقش اصلی را در این اختلالات بازی می‌کنند.»
او توصیه می‌کند افراد با اصلاح رژیم غذایی، رعایت وعده‌های غذایی منظم، کاهش استرس و در صورت لزوم مراجعه به متخصص گوارش، سلامت دستگاه گوارش خود را بازیابند.
اعتیاد؛ بحرانی خاموش در پساکرونا
یکی از زوایای کمتر دیده شده پس از کرونا، افزایش مصرف مواد مخدر و الکل است. هاشمیان هشدار می‌دهد: «استرس، تنهایی و دسترسی‌نداشتن به حمایت‌های اجتماعی در دوران پاندمی، بسیاری را به‌سوی مصرف این‌گونه مواد سوق داد.»
به گفته او، برنامه‌های حمایتی ترک اعتیاد، خدمات مشاوره روانی و افزایش آگاهی درباره آسیب‌های مواد مخدر، باید در اولویت قرار گیرند.
خواب و خیال‌های آشفته پس از بحران
هاشمیان می‌گوید: تغییر روال زندگی، نگرانی‌های مالی و اضطراب‌های مزمن باعث شده‌اند که اختلالات خواب به یک مشکل فراگیر تبدیل شود.
او بر اهمیت آموزش بهداشت خواب، تنظیم زمان خواب و بیداری، و تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی قبل از خواب برای بهبود کیفیت خواب افراد تأکید دارد.
حمله خاموش به سیستم ایمنی بدن
به گفته هاشمیان، بیماری‌های خودایمنی نیز در پساکرونا روند افزایشی داشته‌اند. او عقیده دارد: تغییر در عملکرد سیستم ایمنی بدن پس از مواجهه با ویروس و استرس‌های روانی طولانی، می‌تواند موجب تحریک یا تشدید بیماری‌های خودایمنی شود.
پیگیری درمان‌های پزشکی تخصصی، مدیریت صحیح استرس و تقویت سیستم ایمنی بدن، از جمله راهبردهایی است که او توصیه می‌کند.
پساکرونا، نیازمند توجهی دوباره!
هاشمیان در پایان می‌گوید: حل مشکلات به‌جامانده از کرونا نیازمند رویکردی جامع و چندبعدی است؛ حمایت‌های روانی گسترده، تقویت سیستم بهداشتی و ارتقای آگاهی عمومی باید همزمان پیش بروند تا جامعه بتواند از این بحران خاموش عبور کند.
او تأکید می‌کند دوران پساکرونا، خود بحرانی تازه است که اگر امروز به آن توجه نکنیم، فردا ممکن است با ابعاد بسیار وسیع‌تر و آسیب‌زاتر، سلامت فردی و اجتماعی ما را تهدید کند. تنها در این صورت است که می‌توانیم بهبود واقعی پس از کرونا را تجربه کنیم و آینده‌ای سالم‌تر برای جوامع انسانی رقم بزنیم. فراموش نکنیم پاندمی کرونا تنها یک بحران سلامت نبود؛ بلکه مشکلی بود که پایه‌های روانی، اجتماعی و جسمانی جوامع را لرزاند و آثار درازمدتی از خود به جا گذاشت.
